Kristel Cuvelier, Koerdisch Instituut vzw, Brussel, 9/9/16

conferentie

Panelleden Eyüp Doru, Costas Mavrides, Faysal Sariyildiz en Öztürk Turkdogan (v.l.n.r.)

Op dinsdag 6 september ging in het Europees Parlement een aangrijpende conferentie door over de mensenrechtenschendingen en de vernielingen in de Koerdische regio van Turkije (Bakur voor de Koerden). De conferentie was georganiseerd door de EP-groep Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D) en de pro-Koerdische Democratische Partij der Volkeren (HDP) uit Turkije.

Sprekers waren Europees HDP-vertegenwoordiger Eyüp Doru, advocaat Öztürk Türkdoğan van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Association (IHD) en HDP-parlementslid Faysal Sarıyıldız. De conferentie werd voorgezeten door Europarlementslid Costas Mavrides (S&D).

De conferentie werd geopend met een documentaire over de mensenrechtenschendingen in de Koerdische regio (deze kunt u hier opnieuw bekijken).

Na de verwelkoming schetste Eyüp Doru (HDP) de situatie van de naar schatting 20 miljoen Koerden die in Turkije wonen. Sinds de oprichting van de Turkse staat worden de Koerden en de andere etnisch-religieuze bevolkingsgroepen in Turkije zwaar onderdrukt en gedwongen zich te assimileren door onder meer het Turks als taal aan te nemen. “Hoewel regeringen kwamen en gingen, veranderde er niets,” aldus Doru. “En omdat de EU blijft zwijgen over de mensenrechtenschendingen, kunnen deze vandaag nog steeds plaatsvinden.”

Straffeloos Turkije

“Ik raapte zelf menselijke beenderen op in de kelders. Ik zal dit nooit kunnen vergeten”

Mensenrechtenadvocaat Öztürk Türkdoğan (IHD) legt uit dat er sinds 24 juli 2015 opnieuw een oorlog woedt tegen de Koerdische regio van Turkije. Hierin beging de Turkse staat op grote schaal mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. Als lid van het Comité der Wijzen had hij nochtans meegewerkt aan een belangrijk en wijd gesteund rapport waarmee een democratische oplossing voor de “Koerdische kwestie” mogelijk was geweest. Nadat de HDP in juni erin slaagde de kiesdrempel te halen, koos Erdoğan er echter voor het vredesproces met de Koerdische PKK-guerrilla op te blazen en de oorlog te herbeginnen, in de hoop de pro-Koerdische HDP opnieuw onder de kiesdrempel te duwen.

Als antwoord op het beëindigen van het vredesproces en aangemoedigd door de Koerdische successen in Syrië, riepen een aantal Koerdische steden en gemeenten zelfbestuur uit. In een aantal steden en wijken richtten gewapende Koerdische jongeren barricades op. Türkdoğan legt uit dat de barricades vooral bedoeld waren om arrestaties en politiegeweld te voorkomen. Tussen 2006 en 2010 werden Koerdische activisten en politici immers massaal gearresteerd, waarbij minderjarigen veroordeeld werden voor speciale rechtbanken. Ook waren er veel buitenrechtelijke executies. Nu namen de arrestaties en het politiegeweld opnieuw toe, vandaar dat de jongeren barricades opwierpen. “De meeste mensen die toen het uitroepen van zelfbestuur hadden gesteund, zitten nu in de gevangenis”, merkt Türkdoğan op.

Het Turkse leger begon vervolgens een grootscheeps militair offensief tegen de rebelse steden. Deze kregen permanente uitgaansverboden opgelegd en werden grotendeels vernield. Tijdens de belegeringen begingen Turkse strijdkrachten op grote schaal mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden, onder meer in de stad Cizre waar honderden burgers werden vermoord. In januari 2016 vermoordden de Turkse strijdkrachten er ruim 130 mensen in één keer, die zich in de kelders van drie afzonderlijke gebouwen schuilhielden voor de bombardementen. Het ging onder meer om minderjarigen, studenten, Koerdische politici en een journalist. Hoewel de Turkse overheid al hun namen had doorgekregen, werden deze mensen, na een helse week van internationaal lobbywerk en gerechtelijke procedures om hen te redden, uiteindelijk toch allemaal vermoord door de strijdkrachten. Tientallen van hen werden levend verbrand toen één van de gebouwen in brand gestoken werd, anderen stierven door bombardementen op het gebouw. Wie probeerde ontsnappen werd doodgeschoten. (Het volledige verhaal van de kelders kunt u hier lezen.)

Türkdoğan bezocht achteraf de plaatsen van de misdaden in een poging bewijsmateriaal te verzamelen. “Ik raapte zelf menselijke beenderen op in de kelders. Ik zal dit beeld nooit kunnen vergeten,” vertelt de advocaat. “Met een aantal mensenrechtenorganisaties publiceerden we verschillende rapporten over de misdaden in de Koerdische regio. We begonnen verschillende juridische procedures tegen de verantwoordelijken, maar nergens krijgen we gehoor. In Turkije krijgen onze aanklachten een dossiernummer en liggen vervolgens te bestoffen op een plank. Er heerst totale straffeloosheid in Turkije. Sinds de afkondiging van de noodtoestand in juli is die straffeloosheid uitgebreid tot heel Turkije.”

Teleurstellend Europa

De advocaat vertelt dat ze ook naar de Mensenrechtencommissie van de VN stapten. “Deze krijgt echter geen toelating van de Turkse regering om de Koerdische regio’s te bezoeken.”

“Ik ben één van de advocaten die probeerde de mensen van Cizre te redden via een snelrechtprocedure bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Het EHRM stelde ons echter zwaar teleur. Het Hof ondernam slechts actie in de zaak van vier gewonde burgers die dreigden te sterven omdat ze geen ambulance kregen. Slechts voor twee van hen kwam de actie van het EHRM op tijd.  In de zaak van de drie kelders weigerde het EHRM tussen te komen. Als advocaat ben ik hier nog steeds zeer verontwaardigd over, we hadden al deze mensen immers kunnen redden!”

“Twee dagen geleden kwamen de officiële cijfers van de Turkse regering: er zouden tijdens de militaire operatie 67.000 Koerdische huizen vernield zijn. Meer dan 350.000 Koerden zijn ontheemd, velen leven bij familie of in zelf gefabriceerde tenten. Momenteel is het centrum van Şırnak volledig afgesloten, alle huizen worden er met bulldozers met de grond gelijk gemaakt. Ook in Nusaybin zijn nog steeds verschillende wijken afgesloten met prikkeldraad.”

Astronomische repressie

Türkdoğan vervolgt dat de repressie na de couppoging astronomische proporties aanneemt. “Alle politieke partijen hebben de couppoging streng veroordeeld. De noodtoestand die nu in heel Turkije geldt, maakt permante uitgaansverboden zoals opgelegd aan de Koerdische steden nu  juridisch legaal. Erdoğan vaardigde al een 7-tal omstreden nooddecreten uit. Zo wordt de termijn van voorarrest uitgebreid tot 30 dagen en krijgen arrestanten de eerste vijf dagen geen toegang tot hun advocaten. Het aantal arrestaties bedroeg half augustus een 60.000-tal mensen, meer dan 2700 rechters werden ontslagen, net als vele tienduizenden leerkrachten, academici, … de cijfers zijn onmogelijk bij te houden. Voor de Koerden gold dergelijke repressie echter ook al voor de mislukte staatsgreep. De immuniteit van de HDP-parlementsleden werden opgeheven en talloze Koerdische burgemeesters en andere lokale politici werden ontslagen en vervangen door een regeringsgetrouwe “speciaal aangestelde administratie” of “Kayyum”, zoals we ze noemen.”’

Heropstart van vredesproces om mensenlevens te redden

“Ook de mensenrechten van PKK-guerrillaleden en PKK-leider Öcalan moeten gerespecteerd worden,” aldus Türkdoğan. Öcalan, die in isolatie opgesloten zit op het eiland Imralı, heeft normaal recht op gelimiteerd bezoek van zijn advocaten of familieleden. Sinds 5 april heeft niemand hem echter nog kunnen zien. Een groot deel van de Koerdische bevolking maakt zich ernstig zorgen over zijn gezondheid en vraagt zich af of hij nog leeft. Zeker daar de regering verkondigde dat er tijdens de staatsgreep gevochten is geweest op het gevangeniseiland. Gisteren zijn 50 Koerdische politici in hongerstaking gegaan met de eis dat iemand hem zou mogen bezoeken, wat zijn absoluut recht is.”

“Wij hebben altijd gestreefd naar een vredevolle en democratische oplossing van het Turks-Koerdische conflict. Alles samen zijn er zo’n 40 miljoen Koerden in de wereld. De EU en de internationale gemeenschap kan niet langer stilzwijgend blijven toekijken hoe hun rechten systematisch geschonden worden. Het recht op zelfbestuur wordt nochtans gegarandeerd door de VN.”

“Er moet een nieuw vredesproces komen tussen de regering en de PKK. Alleen lijkt alles steeds slechter te gaan. Er is geen rechtstaat meer in Turkije, enkel nog een dictatuur. Sinds de heropstart van de oorlog sterven dagelijks gemiddeld 20 mensen in Turkije, of het nu om Turkse strijdkrachten, PKK-guerrilla of burgers gaat, elke dode is een inwoner van Turkije. We moeten de dialoog heropstarten om mensenlevens te reden!”

Vloedgolf van bloed

CcxtQfIW8AAZ9ub

HDP-parlementslid Faysal Sarıyıldız, die de oorlogsmisdaden in Cizre van dichtbij meemaakte, wees erop dat de gebeurtenissen in Turkije belangrijk zijn voor de hele wereld. De politicus meent dat er veel aanwijzingen zijn dat Erdoğan vooraf op de hoogte was dat er een staatsgreep op til was en dat hij deze gebruikt heeft om zijn politieke agenda door te voeren. Sarıyıldız vergeleek de huidige repressie met de machtsovername van Hitler in Duitsland, toen politieke opposanten eveneens massaal gearresteerd werden. En hij vergeleek de Koerden nu, met de vervolgde communisten toen. “Ze willen ons ook allemaal opsluiten in de gevangenis.”

De politicus is zeer aangegrepen door de mensenrechtenschendingen die hij in Cizre met eigen ogen zag gebeuren. Hij vertelt hoe zijn collega-politica Derya Koç, die zich in één van de gebouwen bevond, live op televisie getuigde dat er in haar gebouw “25 mensen levend verbrand zijn, nu willen ze de rest van ons ook doden.” Wat vervolgens ook gebeurde. Voor Sarıyıldız valt dit moeilijk te vergeten.

“Toen de HDP in juni 2015 de kiesdrempel haalde, reageerde Erdoğan met een vloedgolf van bloed,” aldus Sarıyıldız. “Na Ceylanpınar (de moord op twee politieagenten die de AKP aangreep als casus belli om de oorlog tegen de PKK te heropstarten, nvdr.) belandden we in de hel. De HDP had gevraagd om de moorden te onderzoeken, maar dat is nooit gebeurd. De Koerdische regio werd gebombardeerd en 1500 mensen werden gearresteerd. Erdoğan verklaarde dat er nooit een akkoord van Dolmabahçe was geweest (een akkoord tussen de AKP en de HDP om de 30-jarige oorlog definitief te beëindigen, nvdr.) en dat er geen gesprekken meer zouden zijn met de HDP. Volgens Erdoğan was er plots geen sprake meer van een Koerdische kwestie. Toen volgden de barricades. Ik was in Cizre. Niemand wil zo leven, geloof me, maar de jongeren achtten de barricades nodig om niet gearresteerd te worden. Mensen werden massaal opgepakt, met Newroz alleen al werden 120 mensen gearresteerd.”

“Het laatste uitgaansverbod in Cizre duurde 79 dagen. Ik wou er niet weg, ik was getuige. Naderhand trok ik samen met meneer Türkdoğan naar de kelders waar we stoffelijke overschotten vonden van onder meer kinderen. Op hetzelfde moment verklaarde de premier op televisie dat ze ook waren gaan kijken naar de kelders en dat ze er niets gezien hadden, dat het allemaal leugens zijn.”

Sarıyıldız vertelt hoe hij, samen met een 30-tal mensen uit het gemeentebestuur en familieleden, met witte vlaggen, een poging had ondernomen om een aantal doden en gewonden te evacueren uit een wijk, toen de groep zelf onder vuur genomen werd, waarbij een handelaar en een gemeenteraadslid doodgeschoten werden. De politicus trok daarop naar de pers. Nog diezelfde dag ontdekte de politie, voor het oog van meer regeringsgezinde camera’s, zogezegd een wapen in lijkkisten die de groep uit de wijk zou gebracht hebben. In scène gezet, volgens de politicus: “De politie heeft die wapens zelf in de lijkkist gestoken”. Sarıyıldız wordt hiervoor momenteel aangeklaagd en riskeert vele jaren gevangenis.

(Een rapport van Human Rights Watch over deze zaak concludeerde: “Having interviewed five witnesses involved in the incident, Human Rights Watch believes that the news reports have no credibility and the accounts reproduced in the papers represent a deliberate attempt by authorities to cover up an incident in which the security forces opened fire, killing and injuring civilians who presented no threat and were seeking only to rescue injured people and retrieve dead bodies.”).

“Ondertussen probeert de overheid alle bewijzen van haar misdrijven op te ruimen. Op een bepaald moment vernamen we dat er lijken aan een rivierbedding lagen. Een 6-7-jarige jongen speelde hiervoor de rol van journalist, de journalist was dood. Ik stapte hiermee naar een openbare aanklager. Deze stelde vervolgens dat ze de politie hadden gestuurd om de zaak te onderzoeken, maar dat het om dierlijke resten zou gaan… De mensen zijn woedend over al dit onrecht. Een bevriende journalist, die in één van de kelders aanwezig was, stuurde me foto’s vanuit de kelder. Achteraf gaven ze me zijn verkoolde lijk terug,” sluit de politicus zijn getuigenis geëmotioneerd af.

Een uitgebreid interview met de heer Sarıyıldız leest u hier.

EU moet sterk standpunt innemen

De vragenronde achteraf ging over de vraag of er nog een eerlijk proces mogelijk is in Turkije, wat er gebeurt met het geld dat de EU aan Turkije heeft gegeven voor de opvang van Syrische vluchtelingen, wat de houding van de EU moet zijn tegenover Turkije en wat het panel denkt over de visa-deal en het vluchtelingenakkoord met Turkije.

Europarlementslid Costas Mavrides (S&D) vertelt dat hij vroeger academicus was en dat hij toen al waarschuwde voor Erdoğan. “Men zei toen dat de EU enkel door engagement invloed kan hebben op Turkije. Ik zei toen dat dit enkel klopt als je het over een democratie hebt, maar niet als je met een despoot te maken hebt. Ik vrees dat ik toen gelijk had. De EU moet een sterk standpunt innemen. Door Turkije te belonen, krijg je resultaten zoals Cizre.” Mavrides vertelt dat iedereen bang is in Turkije, ook onder zijn academische vrienden heerst de angst. “Alles gaat steeds slechter. We moeten de houding van de EU veranderen,” sluit hij af.

Advocaat Türkdoğan stelt dat de vluchtelingendeal tussen de EU en Turkije in strijd is met het internationaal recht. “Dit is een politieke deal. Natuurlijk ben ik voor een vrij verkeer van personen en dus tegen beperkende visa, maar waarom weigert men de oorzaak van de Syrische vluchtelingencrisis te bekijken en de rol die de naburige staten in de oorlog spelen? En denkt men in de EU ook na over de hoeveelheid Turkse en Koerdische vluchtelingen die ze over de vloer zullen krijgen als de visa-deal doorgaat?”

Ook HDP-parlementslid Sarıyıldız is de mening toegedaan dat de oorzaken van de vluchtelingencrisis moeten aangepakt worden. De politicus waarschuwt daarbij voor “demografische manipulaties” in de Koerdische regio’s. (Amnesty International benoemde de vernietiging in de Koerdische steden al als gedwongen volksverhuizingen, nvdr.)

Op de vraag of er nog een eerlijk proces kan bestaan in Turkije, antwoordde advocaat Türkdoğan  volmondig neen. “Sinds de couppoging kan iedereen aangeklaagd worden als “terrorist”. Om de tienduizenden nieuwe arrestanten te kunnen opsluiten, laat de regering nu 38.000 gevangen van voor de coup vrij. Maar wie worden er niet vrijgelaten? Journalisten, studenten en politici die voor hun mening uitkwamen. Alhoewel zij  geen geweld gebruikt hebben, blijven ze opgesloten, terwijl gewelddadige misdadigers vrijgelaten worden. Er is geen gerechtigheid in Turkije! De regering heeft ook al duidelijk gemaakt dat ze de antiterrorismewet niet zullen aanpassen, hoewel de EU dit vraagt.”

“Zonder enig bewijs worden meer dan 2700 rechters en openbare aanklagers ontslagen, hoe kan men dan een onafhankelijke rechterlijke macht verwachten? Er bestaan geen eerlijke processen meer in Turkije. Zo goed als alle Koerdische parlementsleden worden momenteel vervolgd. Tegen de heer Sarıyıldız loopt een compleet gefabriceerde aanklacht. Maar politieagenten die misdaden tegen de mensheid hebben begaan, kunnen niet vervolgd worden.”

HDP-vertegenwoordiger Eyüp Doru sloot de conferentie af met de hoop dat de EU eindelijk haar ogen zal openen voor het Koerdische leed en dat de EU het recht op zelfbestuur voor de Koerden zou respecteren.

F
E
E
D

B
A
C
K