De avond, gepresenteerd door cultuurchef Awaz Ali en research-redacteur Shevin Dewlemend werd geopend door Rudaw.NL’s uitgever Hemen Abdulla. Abdulla sprak in zijn openingstoespraak over de grote noodzaak van een Nederlandstalige informatiebron die zo gebonden als mogelijk aan de waarheid ook de Koerdische kant laat zien. "Het is niet aan ons om over het nieuws te oordelen. Aan ons is alleen de eer om informatie zo neutraal mogelijk te presenteren, zodat de lezers dat zelf kunnen doen. Daarom: Onze lezers weten meer," zo concludeerde Abdulla zijn speech met een uitleg over de lijfspreuk van Rudaw.Huisdichter Menal droeg toen zijn gedicht ‘Eén jaar, één wens’ voor. Zijn gedicht bracht de gedachte naar voren die Rudaw uitdraagt en haar redacteuren drijft, en zal maandag op onze website te belezen zijn. De Koerdische artiest Dilovan deed hierop zijn intrede door te zingen voor de kleine honderd aanwezigen.
Discussiepanel over Turkije
Het eerste deel van de avond stond in het teken van een discussie die werd ingeleid door een column van Ibrahim Selman speciaal geschreven voor de gelegenheid. Helaas kon Selman zelf niet aanwezig zijn en las de hoofdredacteur van Rudaw.NL, Sidar Bengin Epozdemir, de column voor.
De discussie had als hoofdvraag: “Wat brengt premier Erdoğan’s ‘Koerdische opening’ voor de Koerden in Turkije en is deze goed voor een duurzame oplossing van het Koerdische vraagstuk?” Epozdemir leidde de discussie onder de panelsprekers en naderhand was er de mogelijkheid voor vragen vanuit het publiek, waar ook gretig gebruik van werd gemaakt.
‘Er moet met de PKK worden gesproken’
Socioloog en tevens PKK-kenner Joost Jongerden (WUR), stak van wal. Jongerden sprak over een “valse opening” van de AK-partij van premier Erdoğan. Dit vanwege “de tegenstrijdige uitspraken, als één taal, één land” die niet stroken met de boodschap van het verlenen van meer rechten aan de Koerden, waaronder het recht om de Koerdische taal te spreken.
“Bij de Koerden waren er hoge verwachtingen gewekt, die zijn in belangrijke mate teleurgesteld. Dit zie je terug in de pro-Koerdische kranten en uitspraken van het pro-PKK kamp, namelijk dat het doek is gevallen, dat het een valse opening was,” aldus socioloog Jongerden.
Joost Jongerden bekritiseerde het beleid van de Europese Unie dat onderscheid maakt tussen politieke partijen [zoals de DTP] en de PKK. De EU voert “pressie op de politieke partijen om de PKK te veroordelen, dit is lastig voor de partijen, omdat ze zich identificeren met de PKK, dit werkt contra-productief” voor het bereiken van een oplossing.
Jongerden sprak zich dan ook uit voor dialoog tussen de EU en de Arbeiderspartij van Koerdistan (PKK) om de Koerdische kwestie op te lossen. “Er moet met de PKK worden gesproken, omdat er mogelijkheden zijn om tot een vreedzame oplossing te komen. De PKK’ers komen al met een andere pet op de EU-instituten in, de EU heeft al contact met hen.”
Hij voegde hieraan toe dat Turkije in 2006 in Duitsland gesprekken had gevoerd met de PKK, hieruit kwam een staakt-het-vuren. “Dit geeft aan dat gesprekken mogelijk zijn, met resultaat, anders zal dit conflict weer oplaaien.”
‘We wachten al 40 jaar’
Turkije rapporteur van 1994 tot 2004 voor het Europees Parlement Arie Oostlander (CDA) vervolgde hierop en sprak over dat Turkije op grond van wangedrag de eis stelde om de EU in te komen. “Turkije zegt ‘we wachten veertig jaar lang op toelating’. Maar veertig jaar lang de beest uithangen, dat is te gek voor woorden, en dan ook nog eens eisen om de EU in te komen. Dit terwijl ze een brute burgeroorlog hebben gevoerd tegen de Koerdische minderheid.”
Oostlander zei dat het merendeel van de Turkse bevolking ten tijde dat hij rapporteur was achter het autoritaire systeem van de staat stond. Op dit systeem had de oud-Turkije rapporteur dan ook het meeste kritiek. Arie Oostlander zei dat ze als uitleg van Turkije kregen dat ze nou eenmaal zo zijn. “We kregen brieven met ‘we zijn een militaire staat’, maar dat was nou juist het probleem!”
De CDA-politicus zei dat een vrouwelijke Turkse intellectueel hem op een pakkende wijze had verteld over de werkwijze van de Turkse staat. “In de Turkse Veiligheidsraad is de president voorzitter, maar deze raad wordt gedomineerd door het leger. De president is in feite een marionet van het leger.” Oostlander vervolgde: “We moeten pas onderhandelen met Turkije over toelating tot de EU, wanneer daar een rechtsstaat wordt gehanteerd.”
‘Een democratisch Turkije’
SP-fractiemedewerker en Koerdenkenner Guido van Leemput stelde dat “er een burgerlijke revolutie moet komen in Turkije, en de beste groep hiervoor zijn de Koerden”. Van Leemput verwacht niet dat een geleidelijk proces Turkije zal doen veranderen in een democratische en rechtvaardige staat, enkel een revolutie zal dit kunnen bewerkstelligen.
De lid van Socialistische Partij sprak over dat de regering van premier Erdoğan niet ten volste oprecht is in haar streven voor een ‘Koerdische opening’. “De AKP gebruikt de Koerden om de macht van het leger te doen verminderen. Er moet een tweede republiek, een democratische republiek komen,” zei de Koerdenkenner, hiermee doelend op de eerste republiek die gesticht werd door Mustafa Kemal Ataturk in 1920.
‘Bescherm het culturele werk’
De Islamoloog en filosoof Michiel Lezenberg (UvA) sprak sceptisch over de recente toenaderingen van de AKP met betrekking tot de ‘Koerdische opening’. “De AKP doet aan symbool politiek. De premier sprak Koerdisch op TRT-6, dit was een verrassing voor mij. Er zal tweetalig onderwijs komen zei de premier, maar wat gebeurt er dan? Helemaal niets. Er zijn geen genoeg docenten, geen boeken en geen studenten die zich zullen aanmelden. Toch moeten we dit initiatief wel steunen.”
“De Koerdische beschaving is niet alleen een dorpscultuur, maar ook een wetenschapscultuur,” zei Lezenberg die een uitgebreide kennis heeft over de Koerdische cultuur. “Het culturele werk moet worden beschermd door de cultuur toegankelijk te maken voor scholen. De Koerdische cultuur is rijker dan de meeste Koerden zelf zouden toegeven.”
‘Goed zo Turkije, goed gedaan jongen’
De voorzitter van het Koerdisch Instituut te Brussel Derwish Ferho, sprak zijn onvrede uit over hoe de Europese Unie met de Koerdische kwestie in Turkije was omgegaan en nog steeds doet tot aan de dag van vandaag.
Ferho zei dat de EU enkel de Koerden bekritiseert. “Oorlog wordt door twee kanten gevoerd. Er is 25 jaar lang oorlog gevoerd tussen de Koerden en de Turkse staat. Al die tijd zei Europa niets. Ze noemden de Koerden al die tijd terroristen.”
Hierop sprak Ferho over de ‘Koerdische opening’ van de AK-partij van de Turkse president Abullah Gül. “85 jaar lang onderdrukking van de Koerdische identiteit en nu heeft ‘plots’ Gül de Koerdische realiteit ontdekt. De AKP spreekt in het parlement over Koerdische kunstenaars, over Ehmede Xani en over Şivan Perwer [Koerdische protestzanger, red.], en 15 AKP’ers laten tranen vallen,” zei Ferho op sarcastische toon en hij vervolgde: “Al die tijd zei Europa niets en nu zeggen ze ‘goed zo Turkije, goed gedaan jongen’.”
“We kunnen nu Koerdisch spreken, maar als een kindje van negen met haar eigen middelen aan de kinderen Koerdisch leert, dan wordt ze geprocedeerd en Europa zegt niks,” zei de voorzitter van het Koerdisch instituut over het jonge meisje Medya die bijna vervolgd werd vanwege het les geven in de Koerdische taal in privé-sfeer en nu al liefkozend in de Koerdische media ‘Mamoste Medya’ [lerares Medya] wordt genoemd.
Ter afsluiting van zijn verhaal zei Derwich Ferho dat hij niet gelooft dat de Turkse staat vrede wil. “Er stijgen nog steeds straaljagers op vanuit Diyarbakir (Amed) die het binnenland aanvallen en de Koerdistan Regio (Irak). Met wie wil Turkije vrede sluiten?” Ferho voegde hieraan toe dat de generalen van het leger geen zitting horen te nemen in het parlement: “De regering moet zeggen tegen het leger ‘blijf in uw kazerne en kom niet in mijn zaal, ik kom ook niet in uw kazerne’.” Volgens Ferho was het leger deze week na lange tijd aanwezig in het Turkse parlement om te kunnen zeggen tegen de DTP: "Pas op hé, want ik ben terug."
Voor meer over deze avond kijk naar: http://rudaw.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=2541:accent-discussieavond&catid=162:accent
