“Ik ben dolgelukkig dat duizenden, tienduizenden jonge mensen door de stad kuieren, met een open blik op de wereld en seculier”, voegt hij eraan toe. “Ik ging aan het meer van Wan een stuk grond kopen en de rest van mijn leven hier doorbrengen. Je zou dat ook moeten doen. Wanneer ik een stuk grond vind, delen we het.” zegt hij lachend.
Vier dagen later, 23 oktober ’s middags op een heerlijke nazomerdag, waren we getuige van een natuurramp. Ik was in de buurt van het epicentrum in Molla Kasim, hij in Edremit, op 15 kilometer van Wan. Een aardbeving met een sterkte van 7’2 op de schaal van Richter schokte de meer dan 600.000 inwoners. Stapelwolken overal in de stad, huilende kinderen en vrouwen, moeders op zoek naar hun familieleden, tien tot honderdduizenden mensen; sprakeloze, biddende, ontzette mensen voor hun huizen.
Zo was het in Wan. De stad Erdis/Ercis met 80.000 inwoners werd met de grond gelijkgemaakt, alsof een cilinder uit de hemel gevallen was. Haast geen enkel gebouw bleef rechtstaan, zowel openbare ambtsgebouwen als hotels en winkels.
Meer dan 600 doden volgens de statistieken. Het lijden, de pijn en de rouw valt niet te meten. Met de tweede aardbeving op 9 november werd de tol van het dodenaantal op meer dan 640 geschat. Twee hotels die volgens de gouverneur als zeker beschouwd werden, werd het graf van 40 mensen.
Het was geweten dat Wan in een gevoelige zone voor aardbevingen ligt. Zo’n 35 jaren geleden veroorzaakte een aardbeving rond Wan 4000 slachtoffers in enkele seconden. Niettemin werden geen voorzorgsmaatregelen getroffen om het tij te laten keren. Haast alle hoogbouw in Wan is fel beschadigd en onbewoonbaar. De stad met de naam Erdis/Ercis is niet meer. En over de geraakte dorpen wordt tot nu niet gepraat.
Van bij het begin werd de hulpverlening van zo’n 50 staten door de regering van Ankara afgewezen. Turkije kan het wel alleen, was het argument. Zo “testte” de Turkse politiek hun “redzaamheid bij rampen” zoals de vice-premier Atalay zei.
Koerdistan is het centrum, de Koerden zijn de getroffenen. Daarom heeft de AKP regering van Erdogan drie vier dagen lang mensen onder het puin aan hun lot overgelaten en zo werden waardevolle en levensreddende dagen verloren. Eerst na openlijke druk in binnen-en buitenland moest de regering haar strategie herzien en de grenzen openen voor bergingsteams en hulp uit het buitenland.
In Koerdistan, in Turkije en in Europa worden hulpcampagnes gestart. Bijna alle Koerdische gemeentes, geleid door de pro-Koerdische BDP (Partij voor vrede en Democratie) sprongen bij. De bergingsteams van Amed/Dyarbakir waren de eersten die Erdis/Ercis bereikten. Honderden vrachtwagens met dekens, kledij en levensmiddelen; de reddingsdiensten stormden richting Wan en Erdis. Velen onder hen die over de Zuidroute Edremit het noodgebied wilden bereiken, werden aangehouden en in de hulpdepots van de Rode Halve Maan en militairen overgebracht.
Ook de regering hielp maar selecteerde volgens het partijboekje en de vriendjespolitiek. Zo bestrafte zij de bevolking in en rond Wan die voor de meerderheid de BDP had verkozen. Vergeefs wachten duizenden tot tienduizenden families dagenlang op een tent of een deken. Ook weken later bleef de situatie ongewijzigd.
Met de hulpgoederen uit de Turkse steden werden ook veel stenen, nagels en Turkse vlaggen gestuurd met daarop nationalistische-racistische haatboodschappen aan het adres van de Koerden. Ik was getuige van zo’n pakket. Ook in de media was het niet anders. Enkele bekende TV moderatoren uitten zich cynisch en racistisch over het Koerdische offer van de catastrofe. Müge Anli, moderator van het televisiestation ATV was verontwaardigd de avond van de aardbeving over de gezonden Turkse bergingsteams en militairen die door de Koerden met stenen werden bekogeld. “Daarmee is de maat vol.” Een gast van de uitzending toonde zijn goedkeuring met applaus, “dat de Koerden toch naar de KCK gaan”. Diezelfde dag zei een andere presentatrice letterlijk: ”Ook al is de aardbeving in Van, wij zijn allemaal betrokken.”
Op het internet was het volgende te lezen: “God heeft de koerden gestraft, en zo geschiedt recht.” ”Ik ben dolgelukkig. Hopelijk worden zo de verraders opgeruimd.” “Waarom werd Dyarbakir en Hakkari ook niet van de kaart gewist?” “Hopelijk volgen er nog aardbevingen daar, dan zijn we ook van dat probleem verlost.” “Wij kunnen ze niet straffen, God deed het.” “In plaats van geld naar de mensen in Van te sturen, ga ik voeder voor de straathonden kopen en hen voederen. Zij verraadden ons tenminste niet.”
De staat die bewust traag en spaarzaam met de hulp op gang kwam, gaat de Koerdische slachtoffers bijzonder brutaal te lijf met stokslagen, traangas en het waterkanon.
Na de eerste beving op 23 oktober vluchtten als eersten de Turkse ambtenaren met hun families, gevolgd door de studenten afkomstig uit Turkse steden en de rijksten uit de stad, kortom ieder die zich een leven buiten Wan kan veroorloven. Na de tweede beving op 9 november kwam de middenstand aan de beurt of die mensen die de mogelijkheid hadden een onderkomen te vinden bij verwanten in andere delen van het land. Zij die bleven zijn de allerarmsten, de slachtoffers van de vuile oorlog die door Turkse militairen uit hun nederzettingen verdreven werden. Zij leefden en leven nog altijd in en rond Wan. Naar hun dorp durven ze niet terugkeren, ook hebben zij de nodige financiële middelen niet om de stad te ontvluchten.
Na twee aardbevingen is van het Koerdische Beyoglu/ Istanbul niet veel overgebleven. Een levendige stad veranderde zich binnen de kortste keren in een fantoomstad, een verlaten stad. Alleen maar puin, half ingestorte huizen, gesloten winkels en zeer weinig mensen op de straten. Zowat 400.000 mensen zijn Wan ontvlucht, 200.000 zijn gebleven.
Een demografische verandering doet zich voor in Wan. Zo wordt een “brandhaard” door een natuurramp op gang gebracht. De heerschappen van Ankara kunnen zich vrolijk de handen wrijven.
Het is winter, het sneeuwt en het is ijzig koud. Baby’s en kinderen zullen als eersten sterven, dan bejaarden en vrouwen. Enkele baby’s en kinderen stierven onder plastic dekzeilen door een longontsteking. Drie kinderen stierven 18 november omdat de geïmproviseerde tent in brand schoot. Zonder twijfel zal dit nog gebeuren wegens de ijzige kou.
En dan zwijgen we nog van hygiëne, toilettoebehoren, warme maaltijden en stromend water. Sinds vier weken kunnen tienduizenden mensen niet één keer hun gezicht wassen. Tien, vijftien of meer mensen hokken samen in een kleine zomertent, voorzien voor vier personen.
Vele mensen zijn getraumatiseerd en zijn nog onder shock aangezien er dagelijks naschokken zijn met een sterkte van 4 tot 6 op de schaal van Richter. Bij iedere naschok breekt paniek uit, huilende kinderen en moeders die God aanroepen rennen uit hun huis.
Pro Humanitate was de eerste NGO die onmiddellijk na de aardbeving ter plaatse was om te helpen. Het jaarlijkse levensmiddelenhulpproject voor de ontheemden wordt nu in aardbevingshulp omgezet. Tien ton rijst, olie, suiker, pasta, linzen en witte gort, vier ton tomaten, drie ton olijven en twee ton thee met een totaal aan 69 ton levensmiddelen werd verdeeld aan 2000 families in Wan, Edremit, Muradiye en in omliggende dorpen.
In samenwerking met Caritas worden 500 winterjassen voor kinderen en 300 winterjassen voor vrouwen aangekocht, een maatregel voor de slachtoffers van de aardbeving. Bovendien worden 3571 plastic dekzeilen, 3000 dekens, 1000 kook-sets en 20 tenten, geleverd door ASB (Arbeiter Samariter Bund) uit Duitsland, in Wan/Van en in de dorpen door medewerkers en helpers van Pro Humanitate e.V verdeeld.
En toch is het maar een druppel op een hete plaat. Er is meer hulp van de Turkse regering nodig. Zonder daadkrachtige hulp en zonder openlijke druk halen veel getroffenen op een berghoogte van 1500 meter en bij mintemperaturen de lente niet. Daarom moet er enerzijds geholpen worden, anderzijds moet de druk op de Turkse regering verhoogd worden voor winterbestendige tenten, containers en behuizing klaar te maken. Het Duitse Rode Kruis (DRK) beraamt de kosten voor het opzetten van een winterbestendige tent op 381 euro. Parallel hiermee is het mogelijk eenvoudige kostenbesparende behuizing te bouwen volgens het DRK. Een wooncontainer kost zo’n 4000 euro. Bovendien hebben de mensen dringend nood aan basislevensmiddelen, babyvoeding, kleding en verwarmingstoestellen.
Ook u kan helpen! Met een bijdrage van 40 euro kan u een familie van 5 kg rijst, suiker, pasta, linzen en witte gort, ook 2 kg tomaten, 1,5 kg olijven en 1 kg thee voorzien. Met een hogere bijdrage kan u een familie met een verwarmingstoestel helpen.
Help mee zodat de nood en het lijden van de aardbevingsslachtoffers draaglijker wordt. Bouw mee aan deze vriendschapsbrug.
Bankrekeningnummer: Pro Humanitate e.V. nummer 10 26 25 33, BLZ: 370 501 98 bij Sparkasse KölnBonn. Bijdragen zijn aftrekbaar van de belasting.
Pro Humanitate e.V., Postbus 90 31 70, 51124 Köln, [email protected], Tel: 02203/ 126 76, Fax: 02203/ 126 77
