Maastricht, 2 november 2008 (Rudaw/VIJF VRAGEN AAN) – Turkije in het algemeen en het noorden van Koerdistan in het bijzonder maken roerige tijden mee. De strijd tussen de PKK en het Turkse leger zorgt voor spanningen, Koerden over de hele wereld zijn boos om de mishandeling van Abdullah Öcalan en het proces omtrent de geheimzinnige ultranationalistische bende Ergenekon is nog maar net begonnen. Rudaw had een exclusief onderhoud over deze actuele ontwikkelingen met Ahmet Dere, expert op het gebied van de politieke situatie in het noorden van Koerdistan en de externe betrekkingenvertegenwoordiger van één van de belangrijkere Koerdische instellingen in Europa, het Nationale Congres van Koerdistan (KNK).
Dere is verantwoordelijk voor het voeren van het woord voor het congres, het bijwonen van conferenties en het onderhouden van relaties met instellingen zoals de Europese Unie en de Raad van Europa. De politicus is expert op het gebied van de politieke ontwikkelingen in Turkije en schrijft hier regelmatig over voor Koerdische kranten als Azadiya Welat en Yeni Özgür Politika.
Deze week beantwoordde hij in een exclusief interview met Rudaw enkele belangrijke vragen over de politieke actualiteit in Turkije met betrekking tot -in het bijzonder- de Koerden.
Vorige week begon de rechtszaak tegen het ultranationalistische ondergrondse netwerk Ergenekon in Turkije. Hoe bekijkt u deze zaak? Zal de ‘diepe staat’ van Turkije met het vervolgen van dit tot voor kort geheime gezelschap verdwijnen of is het proces te zien in de lijn van het laten zien van goede wil tegenover de Europese Unie met betrekking tot democratisering?
De Ergenekonzaak kan van vele kanten bekeken worden. In het algemeen kan men zeggen dat de AKP [Turkse regeringspartij voor ‘Rechtvaardigheid en Ontwikkeling] zich met dit proces als een schone partij wil laten zien aan enkele Turkse kringen en de Europese Unie. Aan de andere kant zijn er sleutelfiguren die de AKP ervoer als obstakels, omdat deze personen juist niet volgens de methoden van de diepe staat meer werkten. De partij probeert daarom ook deze mensen, zoals ex-generaal Veli Küçük en mensen uit zijn omgeving zoals Tuncay Özkan en Dogu Perinçek uit het veld te ruimen. Ook het leger was niet tevreden over deze personen en daarom werd de operatie ingezet in een samenwerking tussen de AKP en het Turkse leger. Het doel van deze rechtszaak is niet het schoonmaken van Turkije. Nee, in tegenstelling hiertot willen de AKP en het leger hun vuile politiek voortzetten.
In Europa wordt de Ergenekonzaak niet echt gevolgd. Het lijkt alsof ook Europa de operatie en de daaropvolgende rechtszaak niet serieus neemt. Ik geloof dat het proces niet ten voordele zal zijn voor het proces van Turkse toetreding tot de Europese Unie.
Berichten bereikten recentelijk de media dat Abdullah Öcalan, de leider van de PKK, zou zijn mishandeld en bedreigd. Hierop volgden vele activiteiten en demonstraties in zowel Europa, Turkije als alle delen van Koerdistan. Kunt u onze lezers vertellen waarom Koerden zo actief lijken te zijn en dan vooral als het aankomt op politieke gevangenen. In het bijzonder Abdullah Öcalan; wat maakt hem zo bijzonder voor het Koerdische volk?
Boven alles heeft de heer Öcalan in zowel politiek leiderschap als in het bewustzijn van het Koerdische volk een grote rol gespeeld. De democratische bevrijdingsstrijd van het Koerdische volk heeft zich onder het leiderschap van Abdullah Öcalan ontwikkeld en verspreid. In alle vier delen van Koerdistan hebben miljoenen Koerden de zienswijzen van de heer Öcalan gelezen en hebben ze op deze manier dan ook de geschiedenis van hun eigen volk eigen gemaakt. Koerdische jongeren die nu 30 jaar zijn groeiden op met de strijd. Daarom is de heer Öcalan van een ander niveau van betekenis voor het Koerdische volk.
Inderdaad, 16 oktober lieten de advocaten van de heer Öcalan weten dat deze in de gevangenis van Imrali gemarteld en met de dood bedreigd is geweest. Nadat de verklaring van de advocaten naar buiten kwam werden er bijna overal waar Koerden wonen activiteiten georganiseerd. Sindsdien tot nu hebben meer dan miljoenen Koerden deelgenomen aan die activiteiten die nog altijd voortduren. Met deze toenadering van de Koerden is goed naar voren gekomen dat het volk de heer Öcalan voor zichzelf van uitzonderlijke waarde zien en zich over hem ontfermt.
Het volgende feit moet goed zichtbaar zijn; de Koerden zien hun weg naar vrijheid als gebonden aan de vrijheid van de heer Öcalan. De Turkse staat ziet dit. Die ziet Öcalan niet als één persoon, maar vervolgt met het vervolgen van zijn persoon het gehele Koerdische volk. Als men een kijk neemt naar de status van de Imrali-gevangenis ziet men dezelfde waarheid opdoemen.
Als men kijkt naar de geschiedenis van Koerdistan heeft geen enkele beweging tientallen jaren achter elkaar in verschillende delen van Koerdistan en in het buitenland gestreden zoals de PKK. Miljoenen Koerden nemen deel aan verschillende activiteiten die zich verzamelen onder het leiderschap van PKK en de heer Öcalan. En de golven van het sterker worden van deze kracht wordt steeds groter. Met betrekking tot dit feit is de rol van de persoon van de heer Öcalan van ontzettend grote belang.
In wiens handen ligt een einde van de Turks-Koerdische oorlog die nu gaande is en waarom?
Zoals ik al zei, vandaag de dag is de heer Öcalan de persoon naar wie het meest geluisterd wordt onder de Koerden. Daarom, als er iemand is die deze oorlog kan stoppen is hij het wel. Maar, voorzover ik de heer Öcalan ken kent hij de wensen van zijn volk goed en ziet hij een einde van deze oorlog alleen positief als dit ten goede komt van Koerdische belangen. Dat betekent dat het nodig is om de weg tot het oplossen van het Koerdische vraagstuk te openen. Want het beëindigen van de oorlog is niet zo gemakkelijk.
Wat is die oplossing van het Koerdische vraagstuk? Wat is het voorstel van uw organisatie voor het oplossen van de kwestie?
Namens KNK [Nationale Congres van Koerdistan], kan ik zeggen dat wij voor alle vier de delen van Koerdistan een oplossing zien in het erkennen van de Koerdische realiteit en zijn identiteit. Zowel in buitenland als in binnenland is het zwaartepunt van de activiteiten van KNK op deze zienswijze gebaseerd.
Ongetwijfeld is de weg naar de oplossing die ik net aandroeg niet makkelijk te doorlopen. Voor dit is allereerst vereist dat de krachten die soeverein zijn over Koerdistan zichzelf veranderen. Er moet een mentaliteitsverandering komen. Turkije, Iran, Irak en Syrië móeten democratisch worden. En dit is niet makkelijk. Verder, voor de Koerden onderling is het belangrijk dat deze een krachtige eenheid tot stand doen komen. Zoals bekend is ook dit geen makkelijk onderwerp. Daarom zijn de werkzaamheden van KNK ook zo moeilijk.
Zonder dat de Koerdische realiteit wordt erkend kan niemand volhouden dat het Koerdische vraagstuk kan worden opgelost. Als deze realiteit wordt erkend kan het Koerdische volk voor zichzelf de beste invulling voor een oplossing vinden. Deze invulling kan zijn de erkenning van culturele en politieke rechten binnen de unitaire staten, federalisme of confederalisme.
Voor mij en voor KNK is het allerbelangrijkste dat het Koerdische volk in de wereldlijke gemeenschappen als volk wordt geaccepteerd en erkend. De invullingen voor een oplossing zullen op langere termijn meer helder worden.
Het noorden (in Turkije) en zuiden van Koerdistan (in Irak) verdienen veel aandacht, maar het oosten (Iran) en westen (Syrië) worden dikwijls buiten de beschouwing van de publieke opinie in de wereld gelaten. Wat is de reden hiervoor? Zou het kunnen zijn dat factoren zoals het EU-toetredingsproces in Turkije en de oorlog in Irak er niet zijn in Iran en Syrië, waardoor de Koerden aldaar uit iets dergelijks geen voordeel kunnen trekken?
Ik vind het belangrijk om allereerst te zeggen dat, vooral volgens Europese standaarden, er niets is aan de Koerdische wensen dat te zwaar is of niet te accepteren valt. Daarom moet Europa zich verantwoordelijk voelen ten opzichte van de kwestie van het Koerdische volk.
Maar zoals bekend zit van de vier bezettende staten Turkije het meest dicht op Europa. Er zijn grotere belangen tussen Europa en Turkije. Vanaf 1963 is Turkije al de weg van Europa ingeslagen. En besprekingen zijn vanaf 2004 al gaande. In Europa wonen bijna twee miljoen Koerden, waarvan de helft Europese staatsburgers zijn. Op het continent is er sprake van een Koerdisch kapitaal van 70 miljard euro. Als je al deze factoren bij elkaar neemt zie je dat de Koerdische kwestie van Turkije meer geassocieerd is met Europa. Maar helaas neemt Europa niet de nodige verantwoordelijkheid.
Vanwege de Iraakse geostrategie en de olierijkdom, is het belang van de Koerden uit het zuiden [Irak] verbonden aan Europa. Maar hetzelfde kan niet gezegd worden van de Koerden in Iran en Syrië. Europa wil niet omwille van de Koerden haar banden met Iran en Syrië doen verslechteren. Toch is het alom bekend dat deze twee landen niet veel zaken doen met Europa. Het kan zijn dat de situatie in de toekomst enigszins gaat verschillen. Maar nu laat de situatie zien dat de problemen van de Koerden in Iran en Syrië niet op de EU-agenda staan.
Maar dit betekent niet dat er niets gedaan kan worden voor de Koerden uit het oosten en westen. Als de Koerdische instellingen in Europa hard werken kan men ook de vraagstukken van deze delen op de agenda van de EU doen zetten. Ook KNK zet zich hiervoor in, maar dit alleen is helaas niet genoeg. (Foto: Rudaw)
