Özgür Fatsa schrijft al jaren vanuit Turkije over de recente politieke ontwikkelingen. Omwille van de repressie en het gebrek aan vrije meningsuiting schrijft hij noodgedwongen onder pseudoniem. Dit artikel schreef hij naar aanleiding van de aankondiging dat de verkiezingen in Istanbul opnieuw zouden worden gehouden.
De hashtag #herseycokgüzelolacak staat op nummer 1 wat sociale media in Turkije betreft. Vertaald betekent het ‘alles komt goed’.
Het is de massale reactie op de omstreden beslissing van de YSK (Nationale Verkiezingsraad) om de burgemeestersverkiezing in Istanbul ongedaan te maken en op 23 juni opnieuw verkiezingen te organiseren.
WAT IS ER GEBEURD?
Het ongenoegen bij, laat ons zeggen de helft van de bevolking, tegen de autoritaire presidentiële politiek, heeft zich nooit echt kunnen kristalliseren.
Het neerslaan van de Gezi-protesten in 2013, de mislukte staatsgreep van 2016, de massale arrestatiegolven die tot op de dag van vandaag doorgaan, het verbieden van stakingen en manifestaties, het sluiten van media, het deed de bevolking zwijgen. Er was angst, veel angst.
Maar ook al zwijgen de media, ook al hoorde je nauwelijks openlijk kritiek, het ongenoegen was er wel, de frustratie was er, de opgekropte woede.
Het enige wat dan ontbreekt is een katalysator. Die katalysator heeft de president zelf geschapen door het laatste restje van democratie, de verkiezingen in Istanbul, ongeldig te laten verklaren.
Net zoals de onteigening van het Gezi-park de katalysator was de Gezi-protesten.
Imamoglu, de verkozen burgemeester van Istanbul, is zowat het tegengestelde van de president. Hij schreeuwt niet, hij praat, hij roept niet, hij luistert, hij polariseert niet, hij verbindt.
Tijdens zijn korte periode als burgemeester verlaagde hij de metrotarieven voor scholieren en studenten, hij sprak openlijk zijn steun uit voor één mei en tegelijk verlaagde hij de broodprijs tijdens de ramadan tot een derde voor een pide-brood. Hij stelde de corruptie aan de kaak en beloofde dat de gelden die naar religieuze stichtingen gingen, gebruikt gingen worden voor armoedebestrijding.
Tegelijk verdedigde hij democratische vrijheden. Hij riep op om de angst te laten varen en openlijk te spreken zonder angst.
Zijn boodschap sloeg aan. Daarom is hij voor velen een symbool geworden van vrijheid en rechtvaardigheid. Artiesten die voorheen nooit hun mond deden, betuigen nu openlijk hun steun aan Imamoglu.
Hun namen staan genoteerd in het presidentiële zwarte boekje, maar ook in de sociale media zie je mensen, zelfs zij waarvan je het niet verwacht, openlijk spreken en schrijven.
Het is natuurlijk nog altijd geen nieuwe lente. Maar in Istanbul zullen noch de TKP (de Turkse Communistische Partij), noch de DSP (sociaaldemocraten), noch de SP (conservatief islamitisch, sociaal economisch progressief) kandidatenlijsten indienen en oproepen om op Imamoglu te stemmen. Deze partijen haalden samen ongeveer 150.000 stemmen. De HDP blijft bij haar vroegere standpunt en roept impliciet op te stemmen voor Imamoglu.
Behoudens de AKP en de MHP is er slechts één partij(tje), namelijk de VP (Vatan Partisi) van Perincek die oproept om de AKP kandidaat te steunen. Dit partijtje, in de beginjaren maoïstisch, ultranationalistisch en seculier, toont hiermee weer haar ware aard. Voor de aanhang van Perincek moet het niet makkelijk zijn, om de haverklap verandert hij van standpunt, zo dikwijls als ik op een hete zomerdag van T-shirt verander. Dit tussen haakjes.
WAT DE PRESIDENT HOOPTE TE BEREIKEN, IS OMGESLAGEN IN HET TEGENGESTELDE.
De stilte van voorheen heeft plaatsgemaakt voor verzet en hoop. En voor het eerst heeft de president een tegenstander geschapen, die hem wel eens het vuur aan de schenen zou kunnen leggen.
ALLE OGEN ZIJN NU GERICHT OP ISTANBUL
Voor het eerst zijn er weer massale betogingen in Istanbul, hoofdzakelijk in de districten waar de CHP sterk staat. De potten en pannen die na de Gezi-protesten netjes werden opgeborgen zijn weer bovengehaald. Het is het gespreksonderwerp van de dag.
Wie in Istanbul kan stemmen, wordt opgeroepen dit te doen. Gratis bussen worden ingelegd, vliegtuigtickets worden gratis omgeboekt, vastgelegde vakanties kunnen gratis omgewisseld worden en overal melden zich sponsors aan om mensen die het niet kunnen betalen om de reis naar Istanbul te maken, te vergoeden.
Europa is gematigd kritisch. De Europese Commissie blijft nog braafjes maar anderen zoals Kati Piri, sparen hun kritiek niet. Terecht, als verslaggeefster voor het Europees Parlement doet zij haar werk goed.
Overal in Turkije roepen de advocatenverenigingen op om in elk stembusbureau een advocaat te voorzien. En Europa vraagt om waarnemers te sturen. Men vreest het ergste en dat is niet onterecht.
Intussen heeft – heb het bericht nog niet kunnen checken – de regering beslist om 100.000 politieagenten te laten stemmen in Istanbul. Moest het niet kloppen, dan zet ik dat recht.
In tegenstelling tot een gewone kiezer mag de politie overal stemmen, zonder er te wonen. Dit is overigens een van de redenen dat in sommige kiesdistricten in de Koerdisch etnische gebieden, de AKP aan een meerderheid raakte.
MAAR ER IS MEER
Dat de AKP-MHP alles zal inzetten om te winnen, is duidelijk. Maar de kaarten liggen slecht. De Turkse lira verliest weerom sterk aan waarde, de inflatie blijft torenhoog en dagelijks verliezen de mensen aan koopkracht.
Het is niet de eerste – en het zal ook niet de laatste keer zijn – dat de aandacht van de kiezers wordt afgeleid. Een oorlog bijvoorbeeld. Het zou me niet verwonderen moest het Turkse leger plots weer een aanval beginnen in Syrië. Of dat er plots weer een aanslag zou gebeuren die men zou toeschrijven aan de PKK. Dit om het nationalisme aan te wakkeren en op die manier stemmen te winnen.
De steun van de HDP is en blijft cruciaal in deze verkiezingen. Sommige vrienden van de CHP hebben FAKE NEWS verspreid, naar aanleiding van het gesprek dat Ocalan had met zijn advocaten. Het wordt de hoogste tijd dat zij dergelijke berichten eerst checken alvorens ze op het internet te verspreiden, want ze spelen hiermee volledig in de kaart van de president, hoewel, daar ben ik zeker van, dit niet hun bedoeling is.
HOOP … EN REALISME
Er is terug … hoop. Wat ook de toekomstige uitslag van de verkiezingen in Istanbul mag zijn, het verzet moet vanaf nu worden uitgebouwd. Istanbul mag geen eind- maar moet een beginpunt zijn.
Het onderliggende probleem blijft de sociaaleconomische toestand die rampzalig is voor de bevolking. Maar dat is voor een ander artikeltje.
