Stop de criminalisering van Koerdische mensenrechtenactivisten

Help ons in het voeren van een rechtvaardige juridische strijd

Dit is een oproep tot financiële steun gericht aan iedereen die de Koerdische zaak genegen is. Elke bescheiden bijdrage is daarbij meer dan welkom. Een accumulatie van vele kleine inspanningen maakt dat er een verdedigingsbudget kan gerealiseerd worden voor het voeren van een rechtvaardige juridische strijd. Iets dat broodnodig is.

Waarom deze oproep? Welke juridische strijd wordt er gevoerd?

Sinds vele jaren zijn Koerdische militanten in nogal wat landen van Europa het voorwerp van strafrechtelijke vervolgingen of administratieve sancties, louter omwille van hun steun voor de Koerdische vrijheidsbeweging in Turkije of Syrië.

Het betreft mensen die geen enkele inbreuk pleegden op de wetten van een Europese lidstaat. Ze namen deel aan vreedzame bijéénkomsten, verwierven steun voor de Koerdische zaak, waren actief op Koerdische media of maakten heel gewoon deel uit van het Koerdische verenigingsleven.

En toch, de gerechtelijke en administratieve autoriteiten zien een verband met activiteiten van de PKK, dat in de meeste lidstaten nog steeds onterecht als een terroristische organisatie wordt beschouwd.

Die aanpak van de Europese NATO-bondgenoten van Turkije staat natuurlijk op gespannen voet met het recht op vrije meningsuiting en het recht op verenigen. De betrokken autoriteiten gaan er al te gemakkelijk van uit dat alle Koerdische verenigingen in binnen- en buitenland ‘gecontroleerd’ worden door de PKK. Het volstaat dat media positief bericht over de PKK om op één hoop te worden gegooid. De Syrisch-Koerdische organisaties waaronder de politieke partij PYD of de strijdkrachten van de YPG worden op die manier ook als PKK afgeschilderd. Zelfs deelname aan een lokaal Koerdisch-culturele vereniging wordt als een misdadige activiteit beschouwd.

De vervolgingen tegen Koerdische activisten is moeilijk te verenigen met bepaalde andere aspecten van het internationaal recht. Na de tweede wereldoorlog en vooral na de strijd voor dekolonisatie werd gradueel aangenomen in het internationaal humanitair recht dat ook niet-statelijke partijen die verwikkeld zijn in een burgeroorlog onder het oorlogsrecht kunnen vallen en in bepaalde mate kunnen ontsnappen aan het strafrecht. Wanneer een organisatie in een conflict met een staat zich gedraagt als een echt leger en het conflict de proporties van een burgeroorlog aanneemt, dan moet die organisatie als een partij bij dat conflict behandeld worden en niet als een criminele organisatie. De redenen daarvoor zijn veelvuldig. Dergelijke behandeling onderwerpt beide partijen in de burgeroorlog aan dezelfde regels van het internationaal humanitair recht die de bedoeling hebben de burgers in het conflict te beschermen. Het is een signaal van de internationale gemeenschap aan beide oorlogvoerende partijen, die daarmee wat dat betreft op gelijke voet komen te staan, dat ze zich moeten houden aan de regels van de Conventies van Genève. En het is ook een aansporing voor de partijen om een oplossing te zoeken voor het conflict door onderhandeling. Met een tegenpartij in een oorlog sluit je vrede, een terroristische organisatie probeer je te bestrijden met alle middelen.

Tot nog toe hebben de bevoegde Europese autoriteiten hier weinig of geen aandacht aan besteed. Onder Turkse en Amerikaanse druk blijft men de PKK en de bredere Koerdische beweging criminaliseren.

Er is nochtans hoop

Het Gerecht van Eerste Aanleg van de Europese Unie vernietigde in een arrest van 15 november 2018 alle beslissingen van 2014 tot 2017 van de Raad van de Europese Unie om de PKK op te nemen in de Europese terrorismelijst. De laatste lijst van 2018 bleef overeind omwille van het feit dat de debatten voor het Gerecht al waren afgesloten op het moment dat de bewuste lijst werd vastgelegd. Doch een nieuw beroep werd ingesteld en de uitkomst ervan staat zó goed als vast. Immers, de laatste lijst steunt op net dezelfde argumenten als de vorige, en het Gerecht achtte precies deze motivatie als onvoldoende om de PKK dan toch als terroristische organisatie te beschouwen.

In België werden in twee verschillende gerechtszakenzaken tot nog toe vijf beslissingen genomen door acht verschillende rechters die stellen dat het conflict tussen Koerden en Turkije ‘een niet-internationaal gewapend conflict’ is waarop het oorlogsrecht van toepassing is en niet de antiterrorisme wetgeving. Steun aan de Koerdische beweging is daardoor geen misdrijf meer.

De combinatie van die twee beslissingen opent perspectieven in andere Europese landen om geleidelijk de criminalisering van de Koerdische beweging ongedaan te maken.

Maar koken kost geld en verdedigen ook

Zowel voor het Europees gerecht als voor de nationale rechtbanken vereist een principiële verdediging de inzet van juridische spitstechnologie. Gespecialiseerde teams van advocaten spendeerden honderden, zó niet duizenden uren aan de voorbereiding en het voeren van processen, die uiteindelijk een positief resultaat hebben opgeleverd.

Het is echter een ongelijke strijd. De Staten hebben natuurlijk zo goed als onbeperkte middelen die ze in de strijd kunnen gooien.

De deur staat nu op een kier. We kunnen en willen niet het risico lopen dat de Koerdische mensenrechtenactivisten deze kans niet grijpen bij gebrek aan middelen. Dat risico bestaat nochtans aangezien de Staten een uitputtingsslag voeren. In de Belgische zaak heeft het Openbaar Ministerie voor een tweede keer cassatieberoep ingesteld in een poging om de beslissing alsnog ongedaan te maken.

Koerdische mensenrechtenactivisten hebben hulp nodig om de juridische strijd op het hoogst mogelijk niveau te kunnen verderzetten.

Wat kan u doen?

Samen met partnerorganisaties binnen de Koerdische beweging nam het Koerdisch Instituut te Brussel het initiatief een steunfonds op te richten ter verdediging van de Koerdische mensenrechtenactivisten in Europa.

Elke gift die u overmaakt op BE35 8538 5112 7037 (BIC NICABEBB) met als referentievermelding “STEUNFONDS” is bijzonder welkom

• Hetzij een éénmalige gift,
• of een doorlopende opdracht, zoals bijvoorbeeld een kleine maandelijkse bijdrage.

In ruil voor uw steun houden wij u steevast op de hoogte van de voortgang en alle inspanningen die de criminalisering van de Koerden een halt toeroepen.

Bij voorbaat is het Koerdisch Instituut u bijzonder dankbaar. Solidaire groeten.

Derwich M. FERHO, voorzitter Koerdisch Instituut