“Ondanks de oorlogsomstandigheden is het theoretisch uitgewerkt en in de praktijk omgezet onderwijssysteem van Rojava bijzonder interessant en het biedt de jongeren de kans een toekomst uit te bouwen op hun eigen grondgebied.” Dat is een van de conclusies die India Ledeganck maakt in het bijgevoegde artikel hieronder. India behaalde een master in antropologie aan de UCL. In september en december 2019 trok ze tweemaal naar Rojava, de Autonome Administratie van Noord- en Oost-Syrië, en ze verblijft er nog steeds voor haar doctoraatsonderzoek.
In het bijgevoegde artikel getuigt India Ledeganck dat het democratische, multiculturele en taalkundige aspect van het politieke, economische, sociale en symbolische project van de Rojava-revolutie tegelijkertijd in een democratisch onderwijssysteem berust.
De foto bovenaan toont van links naar rechts: de heer R. Khalil en mevrouw A. Abdû, co-ministers van onderwijs in het kanton Cezîrê, en daarnaast de heer A. Beşîr, vice-voorzitter van de opleidingscommissie en verantwoordelijk voor het leren van de Syrische taal.
HET ONDERWIJSSYSTEEM IN ROJAVA
Inleiding
Rojava, de Democratische Federatie in Noord-Syrië, heeft sinds 2012 een autonoom bestuur ingesteld, onafhankelijk van het regime van Bachar al-Assad. Rojava heeft sinds 2014 zijn eigen grondwet, gebaseerd op het principe van zelfbestuur van de volkeren, de ecologie en de emancipatie van de vrouw op politiek, sociaal en economisch vlak. De drie officiële talen van Rojava zijn het Kurmanji (Kurmancî), het Arabisch en het Syrisch.
Het grondgebied van Rojava telt 5 miljoen inwoners, waarvan 3 miljoen Koerden en is opgedeeld in drie kantons : Afrîne, bezet door de Turkse staat sinds 18 maart 2018, Kobanê et Cêzîre.
Meertalig onderwijs
Het democratisch, multicultureel en taalkundig aspect van het, door de revolutie van Rojava gedragen politiek, economisch en sociaal project, vertaald zich ondermeer in zijn onderwijssysteem. Een recent verschenen artikel in « Kurdistan au féminin » gepubliceerd op 24 februari 2020 bevat interessante details over de werking van dit onderwijssysteem[1].
Om de draagwijdte van de inzet van wat zich in Rojava afspeelt goed in te schatten is het belangrijk eraan te herinneren dat vóór het huidig politiek systeem Rojava onder het dictatoriaal regime van Bachar al Assad viel. De Verenigde Arabische Republiek en de Ba’ath-partij sinds 1963 voerden een extreem agressieve Arabiseringspolitiek door in de regio’s waar de Koerden in de meerderheid waren. Ze bestond uit verplichte deportaties, deprivatie van werk en onderwijs, onteigening van de boerderijen van Koerdische eigenaars en de vervallenverklaring van de nationaliteit van tussen de 120.000 en 150.000 Koerden in 1962 [2],waardoor ze staatloos werden. De namen van de steden werden gearabiseerd, het onderwijs van de Koerdische taal werd verboden (dit verbod werd nog eens bekrachtigd in 1989).De publicatie van documenten in het Koerdisch werd verboden alsook het beluisteren en verspreiden van Koerdische muziek [3]. De inschrijving in de nationale registers van Koerdische namen was onderworpen aan de goedkeuring van de veiligheidsdiensten [4].Koerdische ouders waren verplicht te betalen om hun kinderen Koerdische namen te geven [5]. Tegelijkertijd waren er personen die hun echte naam verborgen hielden door deze te arabiseren ten einde problemen met de politie van het regime te vermijden [6].
Het aanleren van het Koerdisch gebeurde op clandestiene wijze, terwijl op de officiële school enkel die éne Syrische taal werd gebruikt die meteen ook de ideologie van de Ba’ath-partij weerspiegelde. De Heer Khalil, co-minister voor onderwijs voor het kanton Cêzîre heeft me het huidige nieuwe onderwijssysteem toegelicht :« Wij zijn begonnen, samen met alle andere componenten, met het uitschrijven van een sociaal contract dat richting kan geven aan de gemeenschap in al zijn domeinen, gebaseerd op een moderne filosofie : een filosofie van broederlijkheid onder de volkeren in een democratische, multiculturele en meertalige natie »
Een centrum, dat alle basiselementen voor de leerstof moet bijeen brengen, werd opgericht om daarna voor de lagere en de secundaire scholen nieuwe studieprogramma’s uit te werken. Het werd oorspronkelijk een soort gesloten kamp van 7 leerkrachten en specialisten die slechts sporadisch buiten mochten komen. Het centrum werd later uitgebreid met nieuwe leden. Voor de ganse regio van Cêzîre is er verder een comité opgericht dat de toekomstige schooldirecties moet aanduiden.
Ten einde het tekort aan leerkrachten weg te werken werden 10 nieuwe instellingen opgericht voor het onderwijs in de Koerdische taal. Gelijkaardige instellingen voor het Arabisch en het Syrisch (2 voor het Syrisch) werden gecreëerd. Ze geven cursussen in de vorm van permanente bijscholing.
Drie vicepresidenten werden aangeduid binnen het ministerie van onderwijs : Voor iedere taal, het Kurdisch, het Arabisch en het Syrisch is er dus één verantwoordelijke. Dit zijn de drie officiële talen van het kanton Cêzîre. Alle leerstof worden in deze drie talen onderwezen. De andere minderheidstalen, zoals het Armeens, worden onderwezen in privéscholen. Zo zijn er zeven in het kanton.
Onderwijs in ontwikkeling
Er zijn nu 7 academies in Cêzîre voor de opleiding van toekomstige leerkrachten.
- De academie van Mésopotamië, gespecialiseerd in sociale materies
- De academie van Agid Şîdo met allerlei opleidingen in het Koerdisch en het Arabisch
- De academie Azîz Aram die voortgezette opleidingen organiseert
- De academie Doşîn die zich buigt over de politieke, sociale en economische materies gelinkt aan de man-vrouw relaties
- Twee andere academies met diverse opleidingen bevinden zich in Qamişli en Hassake
- Een strategisch comité werd opgericht. Het is samengesteld uit specialisten die als opdracht hebben nieuwe onderwijsstrategieën uit te werken
Vóór de Turkse aanvallen waren er in het kanton Cêzîre 19.500 leerkrachten voor 2.225 lagere en secundaire scholen en 230.000 leerlingen. Sinds de aanvallen en de invasie door de Turkse Staat van de streek van Sêrîkaniye zijn er 150 scholen onder bezetting. De leerkrachten in functie in deze streek werden herverdeeld over verschillende andere scholen.
Alle onderwijs is gratis: van de lagere school tot de universiteit. De ouders kunnen hun kinderen naar het kleuteronderwijs sturen één jaar voor het eerste jaar lager onderwijs. Dit is nochtans geen verplichting. Bovenop de gebruikelijke leerstof krijgen de leerlingen van de lagere school ook een opleiding in muziek, cultuur, moraal, kunst alsook in de methodologie van de informatie.
Volgende universitaire instellingen zijn er in het kanton Cêzîre:
- De universiteit van petroleum en petrochemie in Remelan
- De faculteit pedagogische opleiding, met volgende afdelingen: wiskunde, chemie, biologie, fysica, geschiedenis, aardrijkskunde en pedagogie om de studenten voor te bereiden op hun job als leerkracht
- De faculteit jineolojî. Jineolojî is een interdisciplinaire wetenschap die de plaats van de vrouw in onze huidige samenleving bestudeert.
- De faculteit landbouwwetenschappen
- De faculteit Koerdische taal en literatuur
- De faculteit schone kunsten
- De faculteit civiele ingenieurswetenschappen en architectuur
- De hogeschool voor mechanica en elektronica
- De faculteit van management en financiën
- De faculteit voor vertalers en tolken (Engels-Koerdisch)
- De academie voor geneeskunde
Ondanks vele moeilijkheden zijn de co-ministers van Onderwijs van het kanton Cêzîre er door hard werken en veel inzet in geslaagd om enerzijds een didactisch centrum op te richten dat nieuwe opleidingen aan de universiteit moet voorbereiden en anderzijds om de aanzet te geven voor de opening van twee nieuwe entiteiten met name een rechtsfaculteit en een faculteit journalistiek.
Invoering van een democratisch onderwijssysteem
De co-ministers benadrukken dat ze een open onderwijssysteem willen uitbouwen dat de culturele diversiteit en de meertaligheid respecteert. Ze willen het klassieke examen zo nodig herexamen verhaal vervangen door een systeem van continue evaluatie. Bovendien krijgen de studenten de kans bij een comité van de faculteit kritiek uit te brengen op de cursussen.
Bovendien is er, in alle faculteiten (dus ook in andere dan sociale en humane wetenschappen) een cursus sociologie, democratie en jineolojî opgenomen in het studieprogramma van de studenten. Zo wordt er in de faculteit petrochemie in Remelan in het derde jaar een cursus gegeven die de relaties man vrouw behandeld. De cursus jineolojî , die ik heb gevolgd, behandelde op een theoretische manier diverse onderwerpen zoals gezondheid, opvoeding, demografie en esthetica. Deze bijzonderheid in het onderwijssysteem van Rojava biedt een antwoord op een fundamentele kritiek geformuleerd in de jineolojî , die de huidige vorm van denken over de wetenschap in vraag stelt. Het betreft de dichotomie tussen de « exacte » of « harde » en de « zachte » humane, sociale wetenschappen .
De Turkse dreiging verzwakt de jarenlange geleverde inspanningen. De opvoeding gebeurt in een moeilijke context waarbij de mogelijkheid van een etnische zuivering door de Turkse Staat tastbaar aanwezig blijft. Vele studenten hebben psychologische problemen als gevolg van de burgeroorlog, de oorlog tegen IS en tegen de Turkse staat. Spijtig genoeg beschikt Rojava niet over psychologen die de vele trauma’s door de bevolking opgelopen kunnen proberen te helen. Daarom beklemtonen de co-ministers de noodzaak om de relatie professor-student te herzien. Hier heeft de leerkracht, door zich goed te informeren, de opdracht de student psychologisch bij te staan. Deze dimensie van een specifieke opleiding binnen een oorlogssituatie of een post-conflictuele context maakt het voorwerp uit van verder onderzoek in de faculteit pedagogie in Rojava.
Ondanks de oorlogsomstandigheden is het theoretisch uitgewerkt en in de praktijk omgezet onderwijssysteem van Rojava bijzonder interessant en het biedt de jongeren de kans een toekomst uit te bouwen op hun eigen grondgebied.
« We moeten ons plan trekken » zegt een studente me van het derde jaar petrochemie. Dit jaar worden voor het eerst diploma’s uitgereikt op deze faculteit. « We hebben een labo, maar we beschikken over weinig middelen. We doen experimenten met wat voor handen is », zegt ze en ze maakt duidelijk over welke materiële middelen ze beschikken voor de praktijklabo’s. Een mooie metafoor voor de huidige politieke en economische situatie in deze regio.
[1] Kurdistan au féminin (2020), « L’Université du Rojava ou la fin de l’enseignement élitiste », https://kurdistan-au-feminin.fr/2020/02/24/luniversite-du-rojava-ou-la-fin-de-lenseignement-elitiste/
[2] Zie bijvoorbeeld Geiser A. (2013), « Syrie : La citoyenneté pour les Ajanib », Renseignement de l’analyse-pays de l’Organisation Suisse d’Aide aux Réfugiés, Fluechtlingshilfe
[3] Gorgi T. J. (2006), « Les Kurdes de Syrie, de la « dissimulation » à la « visibilité » ? », Revue des mondes musulmans et de la Méditerranée, 115-116
[4] AFP (2016), « Syria’s Kurds restore ancient names to Arabised towns », Archives en ligne de l’Institut Kurde de Paris, https://www.institutkurde.org/en/info/latest/syria-s-kurds-restore-ancient-names-to-arabised-towns-6647/
[5] Zelf ingewonnen informatie
[6] Zelf ingewonnen informatie
