We zouden maar wat graag een politiek programma uitwerken dat gebaseerd is op sociaal-economische kernpunten, maar de situatie is er niet naar. We zijn gedwongen om eerst te focussen op de Koerdische belangen.
De Turkse politieke partijen spaarden geld noch moeite voor deze gemeenteraadsverkiezingen. Grote nationale spelers als premier Recep Tayyip Erdogan (AKP), Devlet Bahçeli van de MHP en Deniz Baykal van de CHP waren niet van het TV-scherm te branden en trokken wekenlang het land door om de steden voor hun partij te winnen. De uitslagen zijn niet overal rond, maar nu al is duidelijk dat de AKP haar positie bestendigt, zij het met een minder groot percentage dan verwacht. AKP lijfde twijfelgeval Ankara wel in, maar haalde Izmir, een trouw CHP-nest, niet binnen.
Koerden kiezen Koerdisch
De AKP moet ook Diyarbakir aan zich laten voorbijgaan ten voordele van de pro-Koerdische partij DTP, die het haalde met 65,4 procent. Ook in andere Koerdische steden als Batman, Bingöl, Hakkari, Igdir, Siirt, Van, Sirnak, Tunceli was de DTP de overtuigde winnaar. Daar zijn verschillende redenen voor. Ten eerste, de Koerden zijn de harde woorden van Erdogan niet vergeten. In november liet de premier de Koerden in duidelijke taal verstaan dat Turkije één natie, één vlag, één moederland en één staat is. Met als afsluiter: ‘Wie die het daar niet mee eens is, moet vertrekken.’ Daarmee leek hij een streep te trekken door de vraag van de Turkse Koerden om het begrip burgerschap te herdefeniëren van Turk naar Turkse burger.
Ten tweede zijn deze verkiezingen niet te vergelijken met de parlementsverkiezingen in juli 2007, waarbij AKP het haalde van DTP, zegt journaliste Ayse Karabat, correspondente voor de krant Today’s Zaman. ‘In 2007 kwam de DTP niet op als partij. Omdat ze de onwaarschijnlijk hoge kiesdrempel van 10 procent wilden omzeilen, besloten DTP-leden als onafhankelijke kandidaten op te komen. Voor veel ongeletterde Koerden was dat een brug te ver, en ze kozen dus voor de AKP. Al was er ook een deel van hen dat geloofde dat de AKP de Koerdische kwestie en de ontwikkeling van de regio ernstig ter harte zou nemen’
De prognose die Nejdet Atalay, de kandidaat voor DTP in Batman, aan de vooravond van de verkiezingen had gemaakt, is uitgekomen. DTP haalde hier net geen zestig procent. Batman krijgt de volgende jaren een burgemeester die een rechtstreekse telefoonlijn heeft met de bergen. Atalay geldt immers als de rechtstreekse afgevaardigde en een van de goudhaantjes van de PKK.
‘Natuurlijk wint DTP’, zei Atalay op zaterdag. ‘DTP vertegenwoordigt de Koerden en AKP vertegenwoordigt de staat die nog steeds een fascistische aanpak tegenover het Koerdische volk hanteert. AKP blijft volhouden dat de Koerdische kwestie niet bestaat. Wel, ze bestaat wel degelijk, dat zullen deze verkiezingen bewijzen.’
Atalay is niet onder de indruk van de stappen die de regering zette naar de Koerden. Nochtans lanceerde de staatszender TRT recent uitzendingen in het Koerdisch, en beloofde de staat constitutionele hervormingen. Erdogan nodigde bij een recent bezoek aan Diyarbakir publiekelijk de verbannen Koerdische zanger Sivan Perwer uit om terug te komen. En president Abdulah Gül sprak in het Koerdisch-Iraakse Arbil over "Koerdistan", een symbolische semantische doorbraak volgens analisten. ‘Dat zijn electorale woorden en beloftes’, vindt Atalay. ‘In Arbil werd de PKK was nog maar eens afgeschilderd als een terreurgroep die de wapens moet neerleggen en niet als een gesprekspartner. De Koerdische kwestie kan niet opgelost worden met uitzendingen in het Koerdisch. Wij willen structurele oplossingen. En eerst moet er ook een oplossing komen voor de positie van de guerrilla’s en Öcalan.’
Amnestie voor de "Bergturken"
Atalay spreekt duidelijke taal: ‘De PKK is geen terreurgroep, wel gewapend verzet voor de Koerdische zaak. DTP verwacht niet dat de PKK de wapens neerlegt, wel dat de staat ernstige oplossingen naar voor schuift. Er moet een algemene amnestie komen voor de PKK-strijders, zodat die opnieuw aan het publieke leven kunnen deelnemen. De amnestiewet en de strafwetgeving rond terreur moeten eerst aangepast worden. Een herdefiniëring van het begrip burgerschap is belangrijk, maar het volstaat niet. Er zijn veel bredere veranderingen nodig, een nieuwe grondwet.’
Nogal wat progressieve Turken verwijten de DTP een te nationalistisch discours te voeren. Ze vinden de DTP-programma’s te beperkt en eenzijdig. ‘We zijn geen nationalistische maar een socialistische partij’, repliceert Atalay. ‘Natuurlijk is onze politiek nu gebaseerd op de belangen van de Koerden en op gelijkheidsbeginselen. We zouden maar wat graag een politiek programma uitwerken dat gebaseerd is op sociaal-economische kernpunten, maar de situatie is er niet naar. We zijn gedwongen om eerst te focussen op de Koerdische belangen.’
Toekomstbeeld
‘Ons programma is gebaseerd op democratische politieke autonomie binnen de structuur van de staat. Dat betekent in de eerste plaats een eigen administratie waarbij we onze economische bronnen kunnen gebruiken voor de ontwikkeling van deze regio. Daarbij hebben we middelen nodig van het centrale gezag, want de landbouw die heel belangrijk is voor de regio is zelfvoorzienend, maar niet genoeg.’
‘Daarom zijn deze verkiezingen ook zo belangrijk: ze zijn een testcase voor de legitimiteit van de politieke spelers hier, zowel AKP als DTP. Kijk, als DTP de Koerdische steden kan overtuigen, dan betekent dat ook een consolidatie van de Koerdische kwestie. Deze verkiezingen moeten ook bewijzen of Ankara voldoende overtuigd is van zijn eigen democratische hervormingen. Ankara moet dat doen zonder Europa. We moeten eerst de Koerdische zaak oplossen. Pas dan kunnen we beginnen spreken over een Europese toetreding
http://www.mo.be/index.php?id=63&tx_uwnews_pi2%5Bart_id%5D=24552&cHash=f4511a7b96
