Daarnaast werven leden van de PKK op een illegale manier fondsen door Koerden te bedreigen en af te persen”.
De gecoördineerde razzia werd hoogstwaatschijnlijk achter de schermen georchestreerd door Belgische en Turkse politici. In maart 2009 kwam de Turkse President, Abdullah Gül op staatsbezoek naar ons land. Negen maanden later, in de december 2009, was het de beurt aan premier Leterme om een bezoek te brengen aan Ankara. Daar waren beide partijen het er over eens dat de Belgische en Turkse politiediensten zouden moeten samenwerken om de Koerdische oppositie in ons land de kop in te drukken. Daarbij werd in het bijzondere de Koerdische zender ROJ TV geviseerd. In januari 2010 werd de Turkse ambasadeur ontvangen door minister van Justitie Stefan Declerq en Premier Yves Leterme om de geplande razzia te bespreken.
ROJ TV
Voor Derwich Ferho, voorzitter van het Koerdisch Instituut in Brussel, vindt de beschuldigingen pure onzin maar zit zichtbaar verveeld met de hele situatie: “Al 32 jaar beschuldigt men de PKK van dergelijke zaken. Indien er harde bewijzen zijn van die praktijken, ben ik volledig akkoord dat de daders moeten gestraft worden. Maar zonder bewijzen moet men stoppen met dat soort beschuldigingen. Het blijven geruchten en roddels zonder bewijzen. Daar kan ik niet mee akkoord gaan.”
Ook bij de Koerdische satelietzender ROJ TV vond een huiszoeking plaats. ROJ TV wordt ervan beschuldigd propaganda te maken voor de PKK. ROJ TV staat sinds haar ontstaan in het oog van de storm. Volgens de Turkse grondwet is het voor minderheden verboden zich cultureel te uiten. Daardoor was ROJ TV genoodzaakt om vanuit het buitenland te opereren. Derwich legt uit wat voor een zender ROJ TV is: “Ze proberen zoveel mogelijk informatie te brengen rond de Koerdische kwestie, rond de actualteit in Koerdistan, de vrijheidsstrijd, de culturele rechten en activiteiten. De Koerdische samenleving wordt dus in al zijn aspecten in beeld gebracht. Het is belangrijk dat de Koerden weten wie en wat ze zijn: onze taal, cultuur en geschiedenis. ROJ TV is daar mee bezig, en niet met terrorisme. ROJ TV werkt binnen het kader van de Belgische en Europese wet.”
Derwich heeft het het volste vertrouwen in de werking van het Belgisch gerecht, maar vreest vooral de Turkse manipulaties: “De Belgische politiek, de anti-terreur eenheden en, in mindere mate, het Belgisch gerecht, worden zwaar gemanipuleerd door de Turkse Staat. Dat vinden we een groot probleem.”
Geen terrorisme
Om de eenheid van de Turkse Staat te verzekeren, mogen minderheden zich in het openbaar alleen maar presenteren als Turken. Het is voor hen verboden om zich uit te drukken als een Koerd, een Griek, een jood of een andere minderheidsgroep. Het is evenmin toegelaten om als minderheidsgroep bepaalde rechten of eisen te stellen. Om die reden houdt Turkije al 15 jaar lang een heksenjacht op Koerdische tv- en radiozenders. ROJ TV wordt er ook nog van beschuldigd propaganda te verspreiden voor de PKK. De PKK staat immers op de internationale lijst van terroristische organisaties. Derwich ontkent niet dat op ROJ TV over de PKK en zijn activiteiten wordt gepraat maar is niet akkoord met het begrip terreurorganisatie: “Men heeft al juridische stappen genomen in Straatsburg en Luxemburg. Daar hebben de rechters geoordeeld dat de PKK geen terroristische organisatie is en dat ze uit de terreurlijst moet geschrapt worden. Maar daarover is er politieke onwil. Zij willen dat de PKK op die lijst blijft.”
Vervolgens legt Derwich duidelijk uit waarom de PKK niet te vergelijken is met andere terreurorganisaties zoals Al Qaeda of Hamas: “Hamas heeft een heel duidelijke lijn: ze zijn anti-Amerika en anti-joods. Volgens de Hamas heeft Israël geen bestaansreden. De PKK daarentegen is geen anti-groepering. De PKK is bereid om met iedereen samen te leven in een democratisch land. De PKK is evenmin tegen de Verenigde Staten, maar tegen de politiek die zij voeren omdat die politiek tegen de PKK is gekant. De PKK heeft nooit aanslagen gepleegd in Europa. De PKK heeft nooit Europese steden gebombardeerd of vliegtuigen gekaapt. Er zijn nooit aanslagen geweest tegen onschuldige mensen in drukke straten van Ankara, Istanbul of Dyarbakir. Het gaat louter om gevechten tussen twee militaire krachten: het Turkse leger en de PKK-guerilla. Wat heeft de PKK in Koerdistan gedaan? Is dat angst en terreur brengen, of is dat hen hoop geven voor vrijheid, hoop geven om te leven zoals normale mensen? Kijk naar de Turkse Staat: zij zijn al 80 jaar aan het moorden. Zij zijn bezig met een culturele genocide. Zij hebben al 80 jaar de taal en de cultuur van de Koerden verboden. Het was verboden om te zeggen dat de Koerden ook bestaan, zelfs het woord ‘Koerd’ was verboden. Dat is pas terrorisme en misdaad.
Indien men hier in Vlaanderen het Nederlands zou verbieden en betogende zouden doodschieten en arresteren, denk je dan dat de Vlamingen ook zomaar alles zouden blijven slikken? Natuurlijk niet! Zij zouden daar net als ons ook op reageren”, aldus Derwich.
Geen separatisme meer
Bij het onstaan van de PKK in 1978, streef de PKK naar een onafhankelijke staat, samen met de Koerden in de omringende landen, wat door Turkije autoritair de kop werd ingedrukt. Maar de eisen van de PKK en de Koerden zijn intussen bijgesteld: “Nu wil iedereen gewoon een democratische samenleving. We spreken niet meer van een vrij Koerdistan met louter een Koerdische bevolking. Net zoals we evenmin kunnen spreken van een Turkije met alleen Turken. In de de grootsteden heb je naast de miljoenen Koerden ook andere volkeren. Daarom dat we een democratische samenleving willen opbouwen die goed is voor iedereen. Dat is wat alle Koerdische organisaties al jaren voor pleit. In een tijdperk waar in Europa de grenzen stilletjes aan aan het verdwijnen zijn, willen de Koerden zich niet isoleren door zelf grenzen aan te maken. We moeten mee evolueren met de tijd.”
De situatie van de Koerden in Irak is een voorbeeld voor de Koerden in Turkije. In Irak hebben de Koerden recht op onderwijs in het Koerdisch, eigen media en alle rechten die alle andere volkeren in Irak ook hebben. In Irak is er momenteel een federaal systeem: een unitaire staat met veel verschillen wat in principe ook mogelijk moet zijn in Turkije: “Maar dat mag gerust de Democratische Republiek van Turkije worden. De naam moet niet veranderd worden, zolang de Koerden in het onderwijs een eigen taal mogen voeren. Zolang de Armeniërs zich als Armeniërs mogen uiten en naar hun kerken gaan. Als de realiteit in Turkije verandert, zullen de koerden niet meer naar wapens grijpen. Maar als men hen blijft negeren en onderdrukken, hebben de Koerden geen andere keuze”, aldus Derwich.
Toch is Derwich niet blind voor de fouten uit het verleden: “We waren vroeger te links. Nu weten we dat dat niet nodig was. Ik heb ook veel te links gereageerd. Nu besef ik dat ik toen naast de kwestie zat en meer de realiteit onder ogen zien. We wilden in het begin de wereld en het proletariaat redden. Daarna pas waren we bezig met Koerdistan. We dachten dat we Koerdistan nooit zouden kunnen redden zonder eerst de wereld te redden. Maar nu is dat helemaal anders, we moeten vanuit ons eigen gezin beginnen.”
Nieuwe rechten
Sinds vorig jaar kregen de Koerden de toestemming van de overheid om onderwijs in de eigen taal te geven. Maar Derwich ontkent dat ten stelligste: “Dat zijn leugens en is propaganda van de Turkse Staat. Koerdisch onderwijs is nog steeds verboden. Koerdische privé-lessen voor de Koerdische taal is wél toegelaten, maar voor de deur vd lokalen staan er altijd twee soldaten de wacht te houden, om de Koerden te intimideren. Ze controleren wie er binnen en buiten gaat (en willen weten wie er naar die lessen komt, herhaling!) wie het financiert en dergelijke meer. Op die manier proberen ze de mensen te ontmoedigen om te komen. Elke cursus moet stoppen na 3 maanden want ze kunnen het niet meer volhouden. Is dat nog vrijheid voor de Koerdische taal?”
Daarnaast is er nog iets veranderd: nu mag er over de Koerdische kwestie gediscussieerd worden. Maar enkel in het Turk. “Op de Turkse manier: eenheid van het volk, de taal en de vlag moeten gerespecteerd worden. Men mag daar niet aan komen. Koerden moeten dus nog steeds Turks onderwijs volgen, ze mogen niet spreken over eventuele autonome regio’s en ze mogen niet spreken over de culturele Koerdische rechten. Vandaag heb ik gehoord dat Turkije de Grondwet gaat hervormen om aan de nodige Europese criteria te voldoen. Ik hoop dat er dan iets zal veranderen in de grondwet voor de Koerden.”
Politiek immobilisme
Sinds jaar en dag probeert Turkije Koerdische politici het leven zuur te maken. In december vorig jaar heeft de het Grondwettelijk Hof van Turkije de enige legale Koerdische politieke partij verboden. Volgens het Hof was de DTP er enkel op uit om Turkije uit elkaar te scheuren. Derwich: “Ze waren enkel bezig met het verdedigen van de rechten van de Koerden. Voor Turkije is dat voldoende om het als een separatistische daad te beschouwen. Zich koerd noemen was en is nog steeds separatistisch. De Koerdische politici van de DTP dreigden er dan mee om uit het parlement te stappen. De regering, het leger en de president hebben de parlementsleden van de DTP gesmeekt om zich niet terug te trekken omdat er dan nieuwe verkiezingen zou moeten plaatsvinden. Onze politici zijn dan teruggekeerd naar het parlement onder een andere partij, de BDP, de partij voor Vrede en Democratie. Maar amper twee dagen later heeft diezelfde Staat meer dan 1.500 leden van die partij aangehouden, waaronder 140 kaderleden en 16 burgermeesters. Is dat democratie in Turkije?”, vraagt Derwich zich retorisch af.
Europese Unie
De Europese Unie heeft Turkije verplicht de Koerdische kwestie op te lossen vooraleer ze kans maken om de Unie te vervoegen. Dat geeft de Koerden steun in de strijd naar meer rechten in Turkije. Turkije wil immers zeer graag bij de Europese club horen. Derwich hoopt wel dat Europa het been stijf zal houden: “Turkije wil bij Europa komen, maar wel volgens hun eigen criteria. Ik hoop dat Europa niet zal buigen voor de Turken en de criteria van Kopenhagen zullen geëist worden. Als Europa zou buigen onder de Turkse druk, zal de kwestie nooit volledig opgelost raken. Maar ik heb er wel goede hoop op.”
