Voorlopig weinig hulp van Coalitie voor door IS belegerde Koerdische regio
“De anti-IS coalitie is tot nu toe bijna niet tussengekomen in de strijd in Kobane tegen de Islamitische Staat. Eén tank van de IS hebben ze uitgeschakeld. “
De onthoofding van westerlingen door de Islamitische Staat en de redding van de Jezidi bevolking werden door de VSA als reden opgegeven om opnieuw ten oorlog te trekken in het Midden Oosten.
Kristel Cuvelier van het Koerdisch Instituut plaatst echter enkele belangrijke kanttekeningen bij dit reddingsverhaal.
Twee maanden ná het Jezidi-verhaal trekt Turkije nu ook mee ten strijde tegen de Islamitische staat. Opmerkelijk, want tot recent was de IS voor Turkije geen terroristische organisatie en lieten de Turkse autoriteiten de IS-soldaten ongestoord in beide richtingen de grens oversteken. Ondertussen is de toestand kritiek in Kobane in Syrië, tegen de Turkse grens.
Veel hulp van de door de VSA opgezette anti-IS coalitie heeft de bevolking in de streek tot nu toe echter nog niet gekregen. De humanitaire drijfveren worden in de praktijk begrensd door geostrategische overwegingen.
Te laat
Sindjar/Schengal in het zuid-westelijk deel van de Iraaks-Koerdische regio (zie kaartje) was een toevluchtsoord geworden voor tienduizenden die op de vlucht waren voor het oorlogsgeweld en de IS- terreur toen het op 3 augustus onder de voet werd gelopen door IS-troepen. Eigenaardig genoeg hadden de Iraaks-Koerdische militairen ( de ‘Pesjmerga’) de stad de nacht daarvoor verlaten waardoor ze de bevolking aan haar lot overliet. Het waren de Syrisch-Koerdische YPG- en YPJ milities (respectievelijk mannen en vrouwen) die er na de verovering door de IS in slaagden om een corridor te creëren en de omsingelde bevolking uit het gebied te ontzetting. Noord-Amerikaanse hulp kwam er ook, maar pas nadat het overgrote deel van de vluchtelingen al in veiligheid gebracht was.
Er zijn drie belangrijke groeperingen binnen de Koerdische gemeenschap in de regio. In Iraaks-Koerdistan heeft de klan van president Barzani de macht (de KDP, ‘Kurdistan Democratic Party’) . De Patriottische Unie van Koerdistan, PUK, van voormalig Iraaks president Talabani heeft veel van haar macht veloren. In Turkije is de aan de PKK verwante BDP de grootste politieke formatie. En in Syrie tenslotte is de PYD de belangrijkste Koerdische politieke groepering. De PYD is idiologisch verwant met de Turkse arbeiderspartij PKK.
De KDP van Barzani in noord-Irak doet goede zaken met Turkije, terwijl de Turks-Koerdische PKK nog altijd, onder druk van Turkije, op Europese- en VSA-lijsten van terroristische organisaties staat. De dreiging door de Islamitische Staat heeft er evenwel voor gezorgd dat de Koerdische interne spanningen tussen de Barzani/KDP klan en aan de PKK gelieerde organisaties momenteel aan de kant gezet zijn. De Syrische YPG trekt nu samen met de Iraakse Pesjmerga van Barzani ten strijde tegen de IS.
Kobane
Ondertussen is het front verschoven naar Kobane, a.k.a. Ayn-al-Arab, 400 kilometer ten westen van Sindjar. Kobane is één van de drie Syrisch-Koerdische kantons. Honderden dorpen in de omgeving zijn ingenomen door de IS met een vluchtelingestroom tot gevolg die de bevolking van Kobane deed aanzwellen van 50.000 tot 400.000. De stad is bijna omsingeld door de IS, behalve het stuk aan de grens met Turkije. Onlangs stelde Turkije haar grens even open en liet 140.000 vluchtelingen door.
De lokale Koerdische milities in Kobane zijn veel slechter bewapend dan de IS dat over tanks beschikt. Het is onduidelijk wat de coalitie van de VSA, België, Arabische dictaturen en Europese leiders met een obedientie- of populariteitsprobleem van plan is.
“Elk uur telt voor Kobane” zegt Kristel Cuvelier.
“We begrijpen niet goed wat de strategie is van de coalitie. De IS heeft de laatste weken zeer veel vooruitgang geboekt. Een mogelijke verklaring is dat de IS ondertussen al in de wijken zit waardoor het moeilijk wordt om te bombarderen zonder burgers te doden.
Maar een andere verklaring is waarschijnlijk het feit dat de Koerdische milities in Syrië idiologisch verwant zijn met de PKK dat nog altijd op de lijst van terroritische organisaties staat.
En dan is er nog Turkije dat het democratisch autonomie-project van de Koerden in Syrië ook liever ziet mislukken.”
Turkije
Nu sluit Turkije zich dan toch aan bij de Coalitie, wat nogal verrassend is aangezien Turkije de IS op zijn minst getolereerd heeft. Cuvelier: “Dat is een hele wending die ons ook verraste. Turkije kan minimaal verweten worden dat ze de Islamitische Staat groot heeft laten worden. Leden van de IS konden vrij de grens over van en naar Syrië, terwijl de Koerden dat niet kunnen.”
“Voor de lokale bevolking staat het als een paal boven water dat Turkije de Islamitische Staat steunde.”
” Tot recentelijk wilde Turkije de IS zelfs niet als een terroristische organisatie bestempelen. Waarschijnlijk gebruikt Turkije de IS nu als excuus om Syrië te kunnen binnenvallen en verder speelt internationale druk ook wel een rol. Ik denk niet dat religie hier een invloed heeft op de houding van Turkije. De Turken zijn ook Soenitische moslims.“
Beluister het interview op de website van Radio Centraal
Oct 4th, 2014
