Zoals ook eerder al was gebeurd in het Spoetnik-proces tegen MED-TV was er echter geen concreet bewijsmateriaal voor de verdenking dat ROJ-TV banden zou hebben met de ‘terroristische’ Arbeiderspartij van Koerdistan (PKK) en besliste het gerechtshof in Kopenhagen op 18 oktober jl. om de rekening te deblokkeren. Dit is het zoveelste proces tegen de Koerdische satellietzender die onder druk van Turkije en de VS wordt opgezet met het oog op de sluiting van het Koerdische tv-kanaal dat nog steeds een doorn in het oog is van de Turkse staat.
De Turkse staat heeft er altijd naar gestreefd om een zo groot mogelijke controle te hebben over het onderwijs, het sociaal-cultureel leven, het militaire en de economische sector. Ook de media staan volledig onder de controle van Ankara. Met de komst van de satelliettelevisie, kregen mensen die het niet eens waren met het regime echter de mogelijkheid om te ontsnappen aan die staatscontrole. Ook de Koerden hebben hiervan dankbaar gebruik gemaakt en lanceerden begin jaren negentig hun eerste satelliettelevisie, MED-TV.
MED TV werd in 1995 opgericht op initiatief van een groep Koerdische journalisten, die tussen 1991 en 1993 uit Turkije moesten vluchten. Deze eerste Koerdische satellietzender begon uit te zenden met een licentie van ITC (Independent Television Commission) in Groot-Brittannië. Al snel slaagde de Turkse staat, met de steun van de Verenigde Staten, in haar eerste boycotactie en werd MED-TV beschuldigd van banden met de Arbeiderspartij van Koerdistan (PKK).
In 1996 startte het Belgische gerecht een gecoördineerd onderzoek, de zgn. Spoetnik-operatie, naar het productiehuis van de Koerdische televisie, ROJ NV. Willy Deridder, de toenmalige Belgische Rijkswachtcommandant had voordien reeds een samenwerkingsakkoord met zijn Turkse collega van de MIT (Inlichtingendienst van Turkije), Alaattin Yüksel getekend en op 18 september 1996 viel de Rijkswacht met veel vertoon de studio’s in Denderleeuw binnen. Na 30 dagen werd iedereen opnieuw vrijgelaten: ROJ NV kon immers aantonen dat die 350 miljoen Belgische Frank wel degelijk van hen was. Op diezelfde dag was ook Scotland Yard binnengevallen in de kantoren van MED TV in Londen, die ook een onderzoek zouden starten naar de financiering van MED TV. Uiteindelijk werd in maart 1999 – vlak na de arrestatie van PKK-leider Abdullah Öcalan – de Britse licentie ingetrokken. Amper drie maanden later start de satelliettelevisie weer op, maar dan vanuit Parijs en onder de noemer Medya TV. De Franse vergunning, die door het CSA was gegeven, verklaarde in 2004 echter dat TV Medya een opvolger was van de MED-TV. Het Franse hof geloofde dat de Koerdische zender banden had met de PKK en al vlug zou ook Frankrijk haar vergunning intrekken.
De Koerden lieten hun hoofd echter niet zakken en verkregen al snel een licentie van Denemarken voor hun nieuwe zender genaamd ROJ-TV. ROJ TV is intussen ongetwijfeld de meest bekeken Koerdische zender bij de Koerden. Bovendien wordt de zender niet enkel door de Koerden uit Noord-Koerdistan (Turkije) het meest bekeken maar ook door de Koerden in het Oosten (Iran), Zuiden (Irak) en Zuidwesten (Syrië). Ongetwijfeld heeft dit te maken met de zeer gevarieerde programmering; zowel culturele, sociale, politieke, religieuze thema’s als muziek komen aan bod. Daarnaast speelt de TV ook in op de vele talen die gesproken worden in de Koerdische regio en door de Koerden in de diaspora en zendt ROJ-TV uit in zes talen: het Koerdisch, Engels, Arabisch, Perzisch, Turks en Assyrisch.
Onvermoeibaar zouden de Turkse autoriteiten hun strijd tegen een Koerdische zender blijven voortzetten en met de steun van de Verenigde Staten de Europese regeringen onder druk zetten om de ROJ-TV te sluiten.
Spoetnik-proces
Het proces in het kader van de Spoetnik-operatie zou pas in 2003 voor de Correctionele Rechtbank van Brussel van start gaan. Na 27 zittingen verklaarde de Rechtbank zich uiteindelijk op 15 oktober 2004 onbevoegd om over de zaak te oordelen. Tegen dit vonnis werd door het parket hoger beroep aangetekend bij het Hof van Beroep te Brussel. Op 29 juni 2005 bevestigde het Hof het vonnis van de Correctionele Rechtbank van Brussel en verklaarde zich aldus eveneens onbevoegd. Op 4 september 2007 werd de zaak door het parket opnieuw voor de Kamer van Inbeschuldigingstelling gebracht met het oog op behandeling die besliste dat de zaak ten gronde was verjaard. Bij afzonderlijke beslissing werd tevens beslist dat de inbeslagnames op de activa in Luxemburg en Zwitserland diende te worden opgegeven.
Voor het scala aan beschuldigingen (bendevorming, witwassen, afpersing, mensenhandel, valsheid in geschriften en wapendracht) aan het adres van een aantal medewerkers van het productiehuis Roj nv en de Koerdische satellietzender Med TV, alsook verschillende Koerdische instellingen bleken geen bewijzen voorhanden. De lijm tussen alle beschuldigden was het lidmaatschap van de Arbeiderspartij van Koerdistan(PKK), die het geheel zou financieren. Ook deze beschuldiging kon niet hard gemaakt worden. Het proces tegen de MED TV heeft meer dan 10 jaar aangesleept. Al die jaren werden de medewerkers, journalisten, kantoorbedienden, boekhouders, vrijwillige medewerkers voortdurend gepest. En zeker financieel werden deze zender jarenlang lamgelegd door de geblokkeerde rekeningen.
Anti-Koerdische operaties in de EU
Binnen de Europese Unie treedt Duitsland ongetwijfeld het meest agressief op tegen de Koerden. Zo werd ROJ-TV zelfs verboden in Duitsland. Dus niet enkel de tv-makers werden geviseerd maar ook de kijkers konden niet meer ongestraft kijken naar eender welk tv-kanaal.
Ook in België worden de Koerden en hun organisaties voortdurend geassocieerd met terrorisme en vond er begin maart 2010 nog een grootschalige politieactie plaats tegen de ROJ-TV en andere Koerdische organisaties. Rond 5u ’s morgens vielen meer dan 300 agenten, waarvan een veertigtal gemaskerd waren en vaak enkel Turks spraken onder elkaar, de gebouwen van ROJ TV binnen en bezetten het hele gebouw. De voordeur werd gebarricadeerd en langs de garagepoort werden de materialen van de tv in de politiewagen geladen. Veel apparatuur werd vernietigd en talrijke computers werden tijdelijk in beslag genomen.
De politierazzia’s van begin maart dit jaar hebben niets opgeleverd. Na enkele weken werden alle 17 arrestanten vrijgelaten en werden alle in beslag genomen documenten en werkmaterialen teruggegeven. Er was blijkbaar geen concreet bewijsmateriaal voorhanden. Opnieuw werd er onder de Koerden in België veel angst gezaaid en werd hen veel materiële schade toegebracht. Tot op heden is de Belgische politie nog steeds op zoek naar bewijsmateriaal om aan te tonen dat ROJ-TV banden heeft met de PKK.
Deze politierazzia’s hebben wel gemaakt dat vele Koerden toen hebben besloten om ROJ TV financieel te steunen. In enkele maanden tijd werden honderdduizenden euro’s gestort op de rekening van ROJ TV.
Reeds in 1996 werd de basis gelegd voor een structurele samenwerking tussen de Turkse en de Belgische politiediensten in het kader van de strijd tegen de drugs- en mensenhandel en tegen "criminele feiten van gemeen recht die voortvloeien uit terroristische activiteiten". Ook bij de gerechtelijke en politionele actie van maart 2010 waren Turkse politie- en justitiemensen betrokken. Deze samenwerking wordt echter altijd ontkend door de Belgische autoriteiten. Nochtans bedanken de Turkse autoriteiten herhaaldelijk voor de ‘collegiale samenwerking’ van België. Bovendien verklaarde Claude Debrulle, destijds directeur-generaal strafrechtbeleid en mensenrechten op het ministerie van Justitie: "Men verwart daar terrorisme met vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging en het gebruik van de Koerdische taal. Dit waren redenen om géén politiesamenwerking met Turkije na te streven."
Proces tegen ROJ-TV
Tot augustus jl. waren de Deense autoriteiten erin geslaagd om het hoofd te bieden aan de Turkse druk om het kanaal te sluiten. Voor de goedkeuring van de benoeming voor de voormalige Deense premier Rasmussen tot secretaris-generaal van de NAVO, had Turkije in 2009 echter compensatiemaatregelen geëist. En begin augustus was het dan zover, ook Denemarken beschuldigde ROJ TV van betrokkenheid bij het terrorisme en startte een onderzoek. Dat Denemarken wel degelijk onder druk van Turkije heeft gehandeld, blijkt alleen al uit de uitspraak van de Turkse Ambassadeur in Kopenhagen, Berki Dibek: “Wij zijn zeer blij met de beslissing van Denemarken om een sluitingszaak tegen ROJ TV te starten. Wij hebben er het volste vertrouwen in dat de Deense autoriteiten deze televisie in staat van beschuldiging zullen stellen (…) Doorheen het onderzoek waren wij in nauwe samenwerking met Denemarken en wij zullen deze nauwe samenwerking voorzetten”.
De Turkse autoriteiten hadden voor de zoveelste keer oude dossiers op tafel gelegd en hebben de Deense gerechtelijke instanties gevraagd om de gewenste stappen te zetten. De dossiers die de onderzoeksrechter telkens opnieuw terug had gestuurd omdat ze als ‘irrelevant’ werden beschouwd om een proces op te starten, werden in augustus plots ‘relevant’ verklaard en het proces kon hiermee starten.
Het eerst wat de rechtbank deed was de blokkering van de rekeningen van ROJ TV. Met deze financiële drooglegging beoogden ze duidelijk een eerste boycot van de werking van ROJ-TV. De inbeslagname van materialen en terreur zaaien onder de werknemers van ROJ-TV in België moest hetzelfde doel dienen.
Op de zitting van 18 oktober besliste de rechtbank in Kopenhagen tot de deblokkering van de rekeningen. Alhoewel deze deblokkering van de rekening nog geen definitieve vrijspraak betekent, gaat men er toch vanuit dat men de beschuldiging van banden tussen ROJ-TV en de PKK opnieuw niet hard zal kunnen maken.
Rol EU
De EU, die nogal graag praat over het respect voor de vrije meningsuiting en de mediavrijheid, hanteert duidelijk een dubbele standaard in de verdediging van deze vrijheden.
Het is niet de eerste keer dat de Europese autoriteiten zich met overdreven ijver hebben laten meeslepen in een spel van Turks staatsnationalisme, dat al decennialang het vervolgen van de Koerdische minderheid tot haar favoriete bezigheid maakt en is meegegaan in het verhaal van Ankara dat men de PKK moet bestrijden omdat het een terroristische organisatie is. Nochtans is de PKK een typische bevrijdingsbeweging die geen enkele gewelddadige actie heeft gepleegd op Europees grondgebied en die bovendien meerdere malen een eenzijdig staakt-het-vuren heeft afgekondigd waarop Ankara nooit is ingegaan omdat zij niet in dialoog willen treden met een terroristische organisatie. De PKK is actief in Turkije zelf en voert een gewapende strijd tegen het Turkse leger. In de ogen van een groot deel van de Koerdische bevolking is de PKK een organisatie die opkomt voor hun fundamentele rechten, als mens en als volk, en zaait de Turkse staat al sinds haar oprichting terrorisme in Koerdistan. Het is dan ook niet aan de Europese Unie om een actief verlengstuk te zijn van de culturele en politieke onderdrukking van Koerden door een "bevriende" staat.
Het Europees Parlement had op 10 februari 2010, enkele weken voor de inval in de studio’s van ROJ-TV in Denderleeuw, de Europese regeringen bovendien nog opgeroepen met betrekking tot Turkije om "ervoor te zorgen dat de antiterreurwetgeving niet wordt misbruikt om fundamentele vrijheden, met name de vrijheid van meningsuiting, in te perken". Wat het Europees Parlement op een democratische wijze beslist, wordt echter duidelijk in de wind geslagen door de Europese regeringen.
De Koerdische gemeenschap is momenteel wat gekalmeerd maar ze verwachten wel dat de Europese instanties eindelijk eens gaan beseffen dat een dergelijke behandeling en criminalisering van de Koerden hen medeplichtig maakt aan de mensenrechtenschendingen van de Turkse staat tegen de Koerden. Ze verwachten van de EU een correcte houding, geen dubbele standaarden en dat ze hun eigen wetten en reglementen zouden naleven waaronder de Criteria van Kopenhagen.
De Koerden vragen toch niets abnormaal? Ze vragen het recht op onderwijs in de moedertaal, het respect voor de Koerdische identiteit, de stopzetting van de militaire operaties en de vrijlating van de politieke gevangenen én de kinderen. Tot slot eisen ze ook een compleet nieuwe grondwet waarin de rechten van de Koerden in Turkije gewaarborgd zouden worden.
ROJ TV vertolkt deze eisen in verschillende talen; Koerdisch, Turks, Arabisch, Perzisch, Engels, Assyrisch en af en toe in het Frans. Alle minderheden en religies van de regio komen aan bod. Dat hoeft niet gestraft worden. Dat verdient respect. De EU- instanties zouden dit als een voorbeeld op tafel moeten leggen voor de toetredingsonderhandelaars van de Turkse staat en hen moeten duidelijk dat ze de religieuze, etnische en linguïstische diversiteit van Turkije zouden moeten respecteren. Anders heeft Turkije geen plaats in de Europese Unie.
