Vlaams parlementslid Marc Hendrickx stelde tijdens de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement op woensdag 3/5/17 een vraag aan minister Sven Gatz over de mogelijke sluiting van Koerdische tv-zenders in Europa onder druk van Turkije.

Onderstaand verslagonderdeel verscheen op de website van het Vlaams Parlement.

De heer Hendrickx heeft het woord.

Minister, 3 mei is de internationale dag van de persvrijheid. Dat is iets om te koesteren. Maar blijkbaar niet in Turkije, dat weten we, waar nu ook de Hoge Raad voor Radio en Televisie, RTÜK, vraagt aan Eutelsat, een satellietprovider met Franse zetel, om met onmiddellijke ingang de Koerdische tv-zenders die vanuit Europa uitzenden, uit de ether te halen, omdat ze in overtreding zouden zijn met de wetten van de Turkse republiek en de Europese conventies, zonder verdere specificering.

Het is niet de eerste keer dat we dat meemaken. Enkele maanden geleden was Newroz TV het slachtoffer. Nu dreigen drie Vlaamse-Koerdische tv-zenders – Ronahi TV, Stêrk TV en News Channel – het slachtoffer te worden. Mijn vragen zijn simpel en duidelijk bij die pogingen van censuur van Turkije uit naar Europa. Had u daar weet van? Hebben die drie bewuste zenders u al signalen gegeven? Wat ligt binnen uw mogelijkheden om ter zake op te treden?

Minister Gatz heeft het woord.

Minister Sven Gatz

Mijnheer Hendrickx, ik zal u op het einde van mijn antwoord een hopelijk eenvoudig antwoord geven, maar het begin is ingewikkelder dan ik zelf dacht.

Het klopt wat u zegt: de Turkse autoriteiten hebben aan Eutelsat gevraagd om hier een aantal Koerdische zenders – laten we het maar simpel zeggen – uit de ether te halen. De Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) heeft zich daarover gebogen, want het is ook zijn bevoegdheid in het kader van de Europese richtlijn ter zake, want daar zitten we wel degelijk in. De VRM is tot de conclusie gekomen dat hij niet bevoegd is, maar om een reden die ik nu niet ken. Ik wil u daar gerust schriftelijk verdere informatie over geven. Het behoort tot de bevoegdheid van de Italiaanse mediaregulator. Dat is allemaal het fijnmazige samenspel van de Europese richtlijn.

Maar dat doet niets af aan de grond van de zaak. U hebt het nu over een aantal Koerdische zenders. We hebben ook een blad als Zaman ten onder zien gaan, vandaag ook nog in Nederland, als een van de laatste bolwerken van de krant. Ik heb het dus niet over deze of gene krant. Daar gaat het mij niet om. Maar ik wil de teneur van de vraag van mevrouw Segers daarbij hernemen, namelijk dat de persvrijheid niet alleen op ons grondgebied moet gelden voor kranten in onze eigen talen, maar dat die ook voor anderen moet gelden.

Los van de vrij ingewikkelde Europese situatie die ik u nu even schets, en waarvan ik het vervolg dus nog niet ken – wat met andere woorden de Italiaanse mediaregulator zal doen – zal ik contact opnemen met de Turkse ambassadeur. Ik zou kunnen zeggen dat ik mijn bezorgdheid zal uiten, maar het zal wat forser zijn. Wij kunnen niet blijven dulden dat men hier op een dergelijke manier de vrije stem de mond probeert te snoeren. Het gaat er mij niet om wat die stemmen zeggen. Ik ben het daar misschien ook niet altijd mee eens, en u ook niet. Maar dat hoeft ook niet. Dat is juist de essentie van die vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid. Ik zal dus de Turkse ambassadeur laten weten dat dit niet langer kan. We zullen dit opvolgen, uiteraard ook met de hulp van de minister-president, bevoegd voor Buitenlandse Aangelegenheden, en met de Federale Regering. Want dit is een hellend vlak – ik ben het volledig eens met uw vraag – en we kunnen niet verder toelaten dat dat verder afglijdt. (Applaus)

Minister, ik dank u voor uw duidelijk antwoord. Ook al is het omwille van technische redenen, van de Italiaanse mediaregulator enzovoort, mediavrijheid is een hoog goed bij ons in de EU. Ik denk dat dat signaal duidelijk moet worden gegeven aan Turkije. Het is voor hen misschien een reden te meer om de toetredingsonderhandelingen te staken of te stoppen.

De heer Kennes heeft het woord.

Minister, ik denk dat u een heel duidelijk standpunt hebt ingenomen. Wij moeten een signaal geven. U gaat dat geven aan de Turkse ambassadeur. U hebt daarvoor onze volledige steun.

Het is belangrijk om het niet alleen bij woorden te laten. Als mensen in ons land een initiatief nemen om zich naar het buitenland te richten via pers, via sociale media, via televisie, moeten we daarvoor openstaan. We hebben een heel lange traditie, van in de 19e eeuw, dat dissidente stemmen in ons land zich thuis hebben gevoeld wanneer ze in hun eigen thuisland in de verdrukking kwamen. We moeten die traditie koesteren. Ik reken op u, minister, om dat verder te zetten.

De heer De Gucht heeft het woord.

Voorzitter, minister, van 149 naar 151, van 151 naar 155, op 180. Zoveel plaatsen is Turkije de afgelopen jaren gezakt, waar wij gestegen zijn. Ik vind het een ongelooflijk goed en sterk signaal dat u contact zult opnemen met de ambassadeur en dat de minister-president dat vanuit zijn bevoegdheid eveneens gaat doen. Niet alleen zijn er 178 media gesloten, zitten er ondertussen meer dan 160 journalisten achter de tralies in Turkije, maar ook Wikipedia bijvoorbeeld is niet langer toegankelijk in Turkije. Alle informatie die ook maar enigszins kritisch is voor Turkse overheid, wordt aan banden gelegd. Ik vind dat verdere toetredingsgesprekken met dit land niet langer mogelijk zijn en dat we nog veel sterker het signaal moeten geven dat het land onder deze omstandigheden niet thuishoort in een democratie die wij nastreven in Europa.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Ik heb daarnet aangegeven dat in de World Press Freedom Index van 2017 de situatie van Turkije als echt dramatisch wordt omschreven. Journalisten worden achter de tralies gegooid, worden bedreigd. Dat is onmogelijk te accepteren. Minister, ik ben blij dat u onomwonden duidelijke taal spreekt en zegt dat het voor ons onaanvaardbaar is dat de Turkse regering ons fundamenteel principe van onze democratie, namelijk persvrijheid, onder druk zet. Dat kunnen wij niet aanvaarden. Het feit dat u aangeeft dat niet de VRM bevoegd zou zijn maar wel die Italiaanse regulator, wijst er voor mij nog maar eens op dat we ons samen, vanuit het parlement, moeten buigen over het debat over de herziening van de audiovisuele mediarichtlijn in Europa om dit soort toestanden absoluut te voorkomen.

De heer Caron heeft het woord.

Ik wou me aansluiten bij de collega’s, en vooral u, minister, feliciteren met uw glashelder en heel duidelijk standpunt dat we in een sterke democratie niet anders kunnen dan breed te delen. U hebt al verwezen naar Zaman. We zijn met de commissie Media op werkbezoek geweest om onze steun te betuigen. We hebben ook met de commissie Buitenlandse Zaken de Turkse ambassadeur daarover gehoord. Maar goed, er zal een krachtige Europese invloed nodig zijn om het te keren, als het al te keren valt. Het is maar het topje van de ijsberg. Het is zoals collega Kennes zei: we zijn historisch een gastland voor dissidente stemmen die het elders niet kunnen. Dat is een principe dat we absoluut nooit mogen loslaten.

Minister Sven Gatz

Ik ga niet veel meer toevoegen. Ik denk dat de unanimiteit op de banken groot is. Natuurlijk, unanimiteit is altijd groot, anders zou het geen unanimiteit zijn, nietwaar? Alle gekheid op een stokje: ik zal uw vertolker zijn, niet alleen met betrekking tot uw ongerustheid maar ook zeker en vast met betrekking tot uw ontevredenheid. We zullen dit debat zeker moeten verderzetten, ook met andere verantwoordelijken binnen de Europese Unie, om onze persvrijheid, voor wie het ook zij en van waar hij of zij ook kome, niet alleen overeind te houden maar ook zich verder te laten ontwikkelen.

Ik heb uiteraard ook niet veel meer toe te voegen. Samen met de collega’s stel ik vast dat u niet een tandje bij gaat steken maar een heel gebit. Waarvoor dank. (Applaus bij de meerderheid)

Mijnheer Hendrickx, in de uitdrukking ‘een tandje bij steken’ gaat het niet om een gebit maar wel om een tandwiel.

De actuele vraag is afgehandeld.

F
E
E
D

B
A
C
K