Kunt u de PYD (Democratische Eenheidspartij) kort voorstellen?
Salih Muslim: De PYD werd opgericht in 2003 en wordt vooral gesteund door de Koerden in Syrië, wat niet wil zeggen dat ook anderen, zoals Arabieren, niet kunnen toetreden tot de partij. Zoals je ziet verwijst geen enkele letter van onze naam naar die Koerdische identiteit, noch naar Syrië, zodat iedereen lid kan worden. Sinds 2003 verzetten we ons tegen het Baath-regime. Sinds de opstand in Qamishli in 2004 zijn we het doelwit van dat regime, velen van ons werden gemarteld en vermoord door het regime, tot 2011 toen de Syrische revolutie uitbrak. We zijn een onderdeel van deze revolutie en we zetten onze strijd verder tot op de dag van vandaag.
Kunt u uzelf voorstellen? Hoe bent u de leider geworden van de PYD?
Salih Muslim: Ik ben een Syrische Koerd. Ik ben in 1950 geboren in Kobani, West Koerdistan (de Koerdische regio’s in Syrië, nvdr.). Ik studeerde voor scheikundig ingenieur in Istanbul. In 1977 studeerde ik af. Van kleins af aan was ik geïnteresseerd in politiek, in de situatie van de Koerden en de Koerdische geschiedenis, en daarom was ik al vrij vroeg actief in het Koerdische verzet. Ik werkte twaalf jaar in Saoedi-Arabië, tot ongeveer 1995. Toen ik daarna terugkeerde naar Syrië, waarvan ik de politieke situatie ook in het buitenland was blijven volgen, werd ik actief in de Koerdische politieke beweging. Samen met enkele anderen probeerde ik een politieke organisatie op te richten, wat uiteindelijk in 2003 lukte met de oprichting van de PYD. Ik werd toen lid van het uitvoerend comité. We hielden verschillende conferenties en in 2010 werd ik verkozen tot president van de PYD. In juni 2012, op de vijfde partijconferentie werd ik opnieuw verkozen, ditmaal als co-president, samen met een dame. We hebben nu dus een gedeeld partijvoorzitterschap.
Kunt u verduidelijken wat de banden zijn tussen de PYD en de PKK?
Salih Muslim: De PKK (Koerdische Arbeiderspartij) is een partij in Noord-Koerdistan (Koerdische regio’s in Turkije, nvdr.) die sinds haar oprichting in 1978 vecht tegen de Turkse staat. Na de militaire staatsgreep van 12 september 1980 vluchtten velen naar het buitenland, waar ze organisaties oprichten die vervolgens terugkeerden om tegen de Turkse overheid te vechten. De PKK was één van die bewegingen. De PKK en haar leiders gingen naar Libanon, samen met de Palestijnen. Deze plek in Libanon (de Bekaavallei, nvdr.) ligt dicht bij de Syrische grens, dus daardoor kenden veel mensen in West-Koerdistan de PKK en ze gingen er heen en maakten er kennis met de PKK. Veel Syrische Koerden hadden sympathie voor de PKK en de filosofie van Abdullah Öcalan (de leider van de PKK die op het Turkse gevangeniseiland Imrali een levenslange gevangenisstraf uitzit, nvdr). Zoals je weet waren er banden tussen de Syrische regering van Hafez al-Assad en Öcalan, dus daardoor stonden de Syrische Koerden dicht bij de PKK. Het was volgens de overeenkomst weliswaar verboden voor de PKK om actief te zijn in de Koerdische gebieden, maar desondanks waren veel PKK-kaderleden actief in de Koerdische regio’s van Syrië. Ze werden omwille daarvan opgepakt en in de gevangenis gestoken door de Syrische overheid. In 1998, na de overeenkomst in Adana tussen Turkije en Syrië, toen Öcalan Syrië verliet, nam Syrië meer dan 200 PKK-leden gevangen en leverde ze uit aan Turkije. Sommigen van hen zitten tot vandaag nog steeds in Turkse gevangenissen. Sinds deze overeenkomst kan men niet langer zeggen dat er nog banden zijn tussen de Syrische regering en de PKK. Maar veel Syrische Koerden hadden nog steeds sympathie voor de PKK. Wij brachten deze mensen in 2003 samen om de PYD op te richten. Veel PYD-leden hebben sympathie voor de filosofie van Öcalan en sommigen hebben vrienden of familieleden bij de PKK. Daardoor zeggen sommigen dat we geaffilieerd zijn met de PKK, maar dat is niet waar. We hebben geen organisatorische banden met de PKK, maar we hebben wel gelijkaardige ideeën, net zoals het marxisme dat aangehangen wordt door veel verschillende politieke partijen in verschillende landen, maar die daarom niet noodzakelijk onderling verbonden zijn. Dat is ook zo voor de PYD.
Al Qaeda in Syrië
De laatste tijd wordt er zwaar gevochten tussen de (Koerdische) Volksverdedigingseenheden (YPG) en jihadistische groepen zoals het Al-Nusra Front en de Islamic State of Iraq and Syria (ISIS), die gelieerd zijn aan Al-Qaeda. Hoe verlopen de gevechten momenteel?
Salih Muslim: De Koerden besloten deel te nemen aan de Syrische revolutie, want we hebben nood aan vrijheid en democratie en we waren bereid om ervoor te vechten. Maar we vertrouwden de opstandelingen niet, want veel van hen zijn religieuze mensen en je weet niet wat ze van plan zijn. Daarom opteerden we voor een “derde weg”-strategie: we zijn tegen het regime, maar we willen ook niet in handen vallen van die religieuze groepen. We moeten onszelf verdedigen tegen elke aanval op de Koerdische gebieden. Dus organiseerden we onze mensen in de Volksverdedigingseenheden (YPG) en de Asayish, een soort politie. We hadden gelijk want nu worden de Koerdische gebieden aangevallen vanuit twee kampen. Door Arabieren die niet houden van de Koerden en die de Koerden tot slaaf willen maken. En door het beleid van andere mogendheden die de macht willen in het Midden Oosten, zoals bijvoorbeeld Turkije. Dus begon men ons op verschillende plaatsen aan te vallen, in Aleppo, Afrin … enzovoort. Vooral sinds we op 19 juni 2012 uitriepen dat we in de Koerdische gebieden voortaan zelf het bestuur in handen hebben. Momenteel zijn we de enige partij die vecht tegen die extremistische moslims en zij krijgen van vele kanten steun. Als het Westen spreekt over het bewapenen van de Syrische oppositie dan zijn we bang dat die wapens (via het Vrije Syrische Leger, nvdr.) in handen zullen komen van die groepen die ons op verschillende plaatsen aanvallen. We dachten dat de democratische krachten in Europa tenminste aan onze kant zouden staan, maar jammer genoeg staan we alleen. In Afrin en Kobani zijn we sinds twee maanden van twee kanten omsingeld, langs de ene kant heb je het regime en langs de andere kant die extremistische groepen. We hebben er geen eten, geen medicijnen, aan alles is er tekort. Zoals je weet is de grens tussen West Koerdistan en Zuid Koerdistan (KRG, Noord-Irak, nvrd.) gesloten …
Ja, hoe komt dat? Waarom houdt Masoed Barzani, de president van de Koerdische Regionale Regering in Noord-Irak (KRG), de grens met Syrië dicht?
Salih Muslim: Barzani houdt de grens gesloten om politieke redenen. Ik weet niet waarom precies.
Vluchtelingen mogen ook niet door?
Salih Muslim: Neen. Dat men de grenzen niet wil openen voor vluchtelingen, ok, tot daar aan toe, maar men weigert ook humanitaire hulp door te laten. Dat snap ik niet. We voeren een ander politiek beleid dat wel, maar de grens zou niet gesloten mogen zijn om politieke redenen. Zo ontzeg je melk aan kinderen, het is een zeer slechte situatie.
Zal u dit ter sprake brengen bij Barzani?
Salih Muslim: Ja, we hebben er al over gesproken. Ik denk dat de KRG, niet Barzani persoonlijk, één van de partijen in Syrië (de Koerdistan Democratische Partij van Syrië, KDP-S, de politieke rivaal van de PYD, nvdr.) wil steunen ten nadele van een andere (de PYD, nvdr.). Dat is de reden. Er was een partij die gelieerd is aan de partij van Barzani die Barzani evenveel zeggenschap wou geven als de PYD in alle zaken, ook in de ordediensten enzovoort.
Afrin ligt erg geïsoleerd. Is er geen risico op een humanitaire ramp?
Salih Muslim: Ja, de YPG zijn daar zeer hard aan het vechten. Langs de ene kant zitten de troepen van Assad, langs de andere kant Turkije en de extremistische Jihadi-groepen. Maar desondanks blijven we vechten. Maar goed, een paar dagen geleden was ik in Istanbul voor een gesprek met de Turkse autoriteiten. Ik heb hen gevraagd om te doen wat ze kunnen op humanitair vlak, want tot nu toe gebeurt er niets op dat vlak.
Ging u daarom naar Turkije?
Salih Muslim: Zij hebben mij uitgenodigd. Ik ben uitgenodigd in Istanbul door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Aanvankelijk was het een geheime ontmoeting, maar nu is het ok om erover te praten. Dus we hebben over de humanitaire situatie gepraat en over de steun die Turkije geeft aan extremistische groepen, zoals Jabhat Al-Nusra en de Islamic State of Iraq and Syria. Want die groepen komen allen van over de grens met Turkije en worden daar opgeleid. Maar toch ontkent Turkije hen te steunen. We zullen zien, tot nu toe staan we alleen, maar het zou goed zijn als ze ons hielpen tegen die extremisten.
Welke islamitische groepen heb je nog, naast het Al-Nusra en ISIS? En wat zijn hun banden met Al Qaeda?
Salih Muslim: Je hebt er verschillende, bijvoorbeeld een groep met de Arabische naam voor “het neefje van de Profeet” en een andere met de naam “vrije mannen van Damascus”. Ze dragen dezelfde vlaggen en hangen dezelfde ideologie aan als Al Qaeda, op die manier zijn ze gelieerd aan Al Qaeda. Daarnaast heb je bijvoorbeeld ook nog de “Tawheed Brigade”, die heeft geen banden met Al Qaeda, zij behoort tot de Moslimbroederschap.
Weet u om waarom Turkije u nu uitnodigt? Want een maand geleden was u nog persona non grata in Turkije …
Salih Muslim: Turkije heeft begrepen dat we in onze gebieden erg sterk staan en dat als ze iets willen bereiken in Syrië, ze beter één of andere relatie aangaan met ons, anders kan hun Syrië-beleid nooit slagen. Dat is één reden. De andere reden is dat men onlangs besloten heeft om vredesonderhandelingen op te starten met hun eigen Koerden, met de PKK. Dus kunnen ze moeilijk blijven vechten tegen de andere Koerden.
Er wordt ook gevochten tussen het Al-Nusra Front en YPG in het noordoosten, rond het Rumeilan-olieveld. Wie heeft het olieveld onder controle momenteel?
Salih Muslim: Er wordt in alle Koerdische gebieden gevochten, ook rond Rumeilan. Het olieveld is momenteel onder Koerdische controle.
En verkoopt u die olie?
Salih Muslim: Neen, we houden ze enkel bij, we beschermen het olieveld. Er wordt wel een klein beetje diesel op kleinschalige basis geraffineerd voor de noden van de lokale bevolking. Maar we hebben geen olie verkocht.
Het internationale strijdtoneel
Wat verwacht u van de komende Koerdische Nationale Conferentie in Erbil ? Wat staat er op de agenda?
Salih Muslim: We hadden een voorbereidende vergadering op 22 juli in Erbil (de hoofdstad van de Koerdische Autonome Regio in Irak; in het Koerdisch heet de stad Hewler, nvdr). Er werd een comité verkozen dat de conferentie moet voorbereiden. Dat bestaat uit 21 leden afkomstig uit alle delen van Koerdistan: 6 uit Noord-Koerdistan, 5 uit Zuid Koerdistan, 5 uit Oost Koerdistan, 4 uit West Koerdistan en 1 uit Europa. De conferentie zal in november plaatsvinden. Op de conferentie zullen de krijtlijnen getrokken worden voor een gezamenlijke aanpak van de Koerdische kwestie, de onderlinge vijandigheden moeten er opgelost worden en ook de principes over hoe omgegaan wordt met andere naties en bevolkingsgroepen, zoals Perzen en Arabieren, zullen er besproken worden. Ik denk dat landen zoals Turkije en Iran ook uitgenodigd zullen worden. De uitnodiging voor de Conferentie werd overigens ondertekend door zowel Barzani (de leider van de Koerdische Democratische Partij KDP), KDP), Jalal Talabani (de voorzitter van de Patriottische Unie van Koerdistan en tevens president van Irak) als Öcalan (PKK). Dat wijst erop dat er connecties zijn tussen deze drie belangrijke Koerdische leiders, wat een goede zaak is voor alle Koerden. Deze conferentie is precies waar de Koerden decennia lang op gewacht hebben!
Gaat u naar de VN-Conferentie over vrede voor Syrië, Genève II? Wat vindt u van die conferentie?
Salih Muslim: De overeenkomst van de eerste Conferentie in Genève (Genève I) werd door alle deelnemers op een andere manier geïnterpreteerd, dus was er nood aan een tweede Conferentie om de afspraken te verduidelijken. Wij hopen dat deze conferenties het begin zullen zijn van een politieke oplossing voor Syrië. Natuurlijk steunen alle Koerdische partijen de conferentie, want het is de enige mogelijkheid om tot een oplossing te komen van het conflict in Syrië. En die oplossing moet een politieke oplossing zijn. Sommige delen van de Syrische Nationale Coalitie staan weigerachtig tegenover de conferentie omdat ze eerst garanties willen over het aftreden van Assad. We hebben drie jaar lang geprobeerd om Assad met geweld te verwijderen, dat is gewoon onmogelijk! Assad wordt gesteund door landen zoals Iran en Rusland en daarom stapt hij niet op. Daarom denken we dat een politieke oplossing vinden via Genève II veel beter is voor alle Syriërs en het Midden Oosten. Daarom steunen wij de conferentie. Een tweede punt is voor ons, als Koerden, de oplossing van de Koerdische kwestie in Syrië. Dat moet ook opgelost worden in deze conferentie. Daarom moet het Koerdische Hoge Comité (KSC), dat alle Koerdische politieke partijen overkoepelt, de Koerden op de conferentie vertegenwoordigen, en niet personen die niet representatief zijn voor de Koerden. We weten nog niet of we allemaal samen gaan of met aparte delegaties, maar we staan erop aan de conferentie deel te nemen. We worden hierin vooral gesteund door Rusland, wat ok is voor ons.
Rusland staat niet gekend omwille van haar steun aan het onafhankelijkheidsstreven van volkeren, als we bv. denken aan Kosovo en Soedan. Maakt u zich geen zorgen over dit vreemde bondgenootschap?
Salih Muslim: Rusland heeft 82 verschillende federale structuren, dus ze doen wel degelijk iets aan dit streven naar autonomie door volkeren en minderheden. In het geval van Kosovo speelden politieke belangen mee, dat is iets anders. Rusland kent de Koerdische zaak erg goed, ze zijn er al sinds de jaren zestig, of zelfs langer al, bij betrokken. Ze kennen de Koerden erg goed en weten wat wij willen. Hun steun aan het regime in Syrië, waar wij tegen vechten, is een andere zaak. Ze kennen onze democratische eisen en ze weten dat het conflict in Syrië alleen opgelost kan worden als ook de Koerdische kwestie opgelost raakt. De enige die daar tegen was, is Turkije.
Heeft Rusland ook interesse omwille van het groot aantal Tsjetsjeense rebellen dat in Syrië strijdt aan de zijde van Al Qaeda?
Salih Muslim: Misschien. Er vechten inderdaad Tsjetsjenen tegen de Koerden. Ze willen een Islamitische Emiraat in de Koerdische gebieden oprichten. Dat is misschien ook een reden waarom Rusland ons steunt, maar zeker niet de enige.
Rusland steunt het regime van Assad omdat het één van haar laatste ankerpunten is in de regio…
Salih Muslim: Er spelen veel internationale politieke belangen mee in de regio. Daar gaan we ons niet mee bezig houden. Rusland is een grootmacht. Er zijn veel verschillende aspecten hieraan verbonden, maar in het geval van Syrië steunen ze de Koerdische zaak, dus ja… Wij hadden verwacht dat de anderen ons zouden steunen, vooral Europa, maar ze staan onder invloed van Turkije. Wat ik vreemd vind, want wij staan voor democratische rechten voor de Koerden, dus dachten we dat Frankrijk, Engeland, … en misschien andere landen, ons wel zouden steunen, maar niemand deed dat.
Bent u bang dat sommigen in Europa en Amerika de PYD op hun lijsten van terroristische organisaties willen zetten?
Salih Muslim: Turkije heeft daar inderdaad voor gelobbyd, maar nu is alles veranderd. Turkije nodigt mij nu uit voor gesprekken. Ze hebben die piste opgegeven.
Ondertussen in Rojava …
Hoe slaagt u erin om niet in direct gewapend conflict te komen met het regime van Assad?
Salih Muslim: Dat is een politieke kwestie. Wij hebben als Koerden onze democratische eisen, maar we vechten niet over de macht in Syrië. Wij willen zeggenschap over onze eigen gebieden, maar we denken er niet aan om onze mensen naar Damascus te sturen om daar te gaan vechten. Assad weet bovendien maar al te goed dat we in onze gemeenschap geen extremistische moslims hebben, dus die religieuze motieven om oorlog te voeren tegen ons ontbreken, dat is één zaak. En ten tweede weet Assad dat Turkije de Koerden niet zal steunen, terwijl het de rest van de oppositie tegen Assad wel steunt, omdat Turkije de Koerden vijandig gezind is. Assad heeft dus geen reden om een nieuw front te openen tegen de Koerden. Hij heeft tegen ons gevochten tijdens de Qamishli-opstand in 2004 en hij weet dat we goed georganiseerd zijn en effectief strijden, dus hij denkt wel twee keer na alvorens een nieuw front te openen tegen de Koerden.
Vorige maand werd er zware kritiek geuit op de PYD omwille van de gebeurtenissen in Amûdê (waar gevechten uitbraken tussen Koerdische betogers en de YPG, waarbij enkele doden vielen, nvdr.). Sommige zeggen dat de PYD een soort autoritaire alleenheerschappij wil.
Salih Muslim: Wat in Amûdê gebeurd is, was een provocatie. Men heeft geprobeerd om de gewapende milities YPG, die niet hetzelfde zijn als de politieke partij PYD, in een gevecht te betrekken.
Wie heeft de YPG dan geprovoceerd in Amûdê?
Salih Muslim: Ik denk dat er bepaalde groepen achter zitten, misschien worden ze gesteund door Abdel Basset Sayda (de leider van de Syrische Nationale Raad, nvdr.) of door sommigen in Turkije. Het was een erg slechte situatie, waarbij ook burgers omkwamen. De YPG werden in een hinderlaag gelokt toen ze de stad voorbijtrokken. Sommigen proberen nu alle schuld op de YPG en de PYD te steken.
Hoe wil de PYD ervoor zorgen dat er ruimte is voor pluralisme in de Koerdische regio’s?
Salih Muslim: Wij zijn bereid om met iedereen samen te werken. Neem nu bijvoorbeeld het Koerdisch Hoge Comité (KSC), waarin alle Koerdische politieke partijen zetelen. Wij zijn erg actief geweest bij de oprichting ervan en we doen ons uiterste best om het KSC van de ondergang te redden, terwijl andere partijen juist proberen om het KSC te vernietigen.
Wat erg verbazend was, was de ongelooflijk snelle reactie van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken op het incident in Amûdê …
Salih Muslim: Robert Ford, de Amerikaanse ambassadeur in Syrië, is goed bevriend met Turkije en geeft verkeerde informatie aan het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ik bedoel, er was voorheen ook al heel veel gebeurd. Zoals de zware gevechten in Afrin, waarbij vele tientallen, misschien zelfs honderden doden vielen. De extremistische groepen hielden daar 700 gewone burgers, waaronder vrouwen en kinderen, meer dan een week gevangen en niemand praat daarover! Waarom spreekt Amerika niet over de vele Koerdische burgers die vermoord werden door die Islamisten? En ook over de tientallen soldaten van Assad die door de YPG gedood werden, wordt nooit gesproken. Men stelt het voor alsof we samenwerken met Assad. Dat is niet eerlijk!
Een tijd terug werd er bericht over een nieuwe grondwet voor de Koerdische regio’s in Syrië. Waarover ging dat?
Salih Muslim: Het gaat om ideeën voor de toekomst, een discussietekst over de nieuw te vormen Syrische grondwet, niet om een grondwet voor de Koerdische regio’s nu. Dat is een verkeerde voorstelling. De Koerden willen dat er in een nieuwe Syrische grondwet rekening gehouden wordt met de Koerdische identiteit. Misschien vinden jullie als Europeanen dat raar, maar we willen vermijden dat alle inwoners van Syrië als “Arabieren” beschouwd worden. We staan erop dat de Koerdische identiteit, naast de Arabische, in de grondwet erkend wordt. Ten tweede willen we ook dat democratische rechten, zoals bijvoorbeeld onderwijs in de moedertaal of het recht op Koerdische namen, in de grondwet opgenomen worden. We willen dat de Koerdische taal, cultuur en tradities beschermd worden.
Hoe is het dagelijkse leven in de Koerdische regio’s nu?
Salih Muslim: Moeilijk. Er is een tekort aan alles: voedsel, medicijnen. En met de winter voor de deur, dreigt er een humanitaire ramp.
Wat kan het Westen doen voor Syrië?
In België wordt er nu campagne gevoerd voor hulp aan Syrië via de Rode Halve Maan en het Rode Kruis. Bereikt die hulp de Koerdische gebieden?
Salih Muslim: Neen. Spijtig genoeg niet. In Syrië hebben we de Rode Halve Maan, maar die behoren tot de overheid. Het zijn Arabieren. En van de Turkse Rode Halve Maan moeten we ook geen hulp verwachten. We hebben zelf een Koerdische Rode Halve Maan (Heyva Sor) opgericht voor West Koerdistan, maar die wordt door niemand erkend. Alle hulp gaat naar de officiële hulporganisaties, niet naar die van de civiele maatschappij. Heyva Sor zamelt geld in in Europa, maar zelfs dat wordt ons bemoeilijkt.
Een ander item hier in België zijn de jonge Belgische moslims die in Syrië gaan vechten.
Salih Muslim: Voor ons is dat erg vreemd. Ik bedoel, wij zijn oorspronkelijk ook moslims, mijn ouders zijn moslims en wij zijn zo opgevoed, maar wij zien die hele islamitische radicalisering als iets verkeerds, een slechte evolutie voor de menselijkheid.
Hoe kan de oorlog het beste beëindigd worden volgens u en wat kan het westen daarvoor doen? Wat denkt u van het instellen van een no-fly zone?
Salih Muslim: Iedereen moet zijn volle gewicht inzetten op het vinden van een politieke oplossing, want dat is de enige weg. Een no-fly zone komt uiteindelijk neer op een militaire invasie, want de Syriërs zullen die no-fly zone niet accepteren en er zal nog meer oorlog van komen. Die politieke oplossing moet er komen door zo snel mogelijk de Genève II Conferentie te laten doorgaan.
Kristel Cuvelier & Mauro Desira zijn stafmedewerkers van het Koerdisch Instituut Brussel. Hun interview verscheen eerder in De Koerden. Tweemaandelijks Tijdschrift van het Koerdisch Instituut, jg. 13, nr. 73, september-oktober 2013.
