Rojava

In het noorden van Syrië ligt Rojava (‘westen’). De Koerden richtten er samen met hun landgenoten van andere etnisch-religieuze origine, een nieuwe, basis-democratische samenleving op. Ze noemden deze de “Democratische Federatie van Noord-Syrië”.

Nadat Turkije begin 2018 de Koerdische enclave Afrin in het noordwesten van Rojava bezette, veranderde men de naam van de overgebleven regio noodgedwongen opnieuw, ditmaal in “Autonome Administratie van Noord- en Oost-Syrië”.

In Syrië wonen naar schatting 2 à 3 miljoen Koerden. Ook hier waren de Koerden decennialang een gediscrimineerde bevolkingsgroep die te maken kreeg met gedwongen assimilatie, de onderdrukking van de Koerdische taal en cultuur en een doorgedreven Arabiseringpolitiek van de vruchtbare en olierijke Koerdische regio’s in het noorden van het land.

Toen de burgeroorlog uitbrak in 2011 kozen de politieke leiders van de grootste Koerdische partij, de Democratische Uniepartij (PYD), ervoor om de Koerdische regio’s uit het conflict te houden. President Assad trok zijn leger grotendeels terug uit het Koerdische noorden en de PYD maakte gebruik van het machtsvacuüm om haar eigen samenlevingsmodel te introduceren, het democratisch confederalisme. Dit model is gebaseerd op het gedachtegoed van PKK-leider Abdullah Öcalan en stelt basisdemocratie, vrouwenrechten, vreedzaam samenleven tussen volkeren en religies, ecologie en regionale autonomie centraal.

Veel tijd om hun ideeën uit te voeren kregen de Koerden echter niet want in 2014 richtten de jihadistische legers van de Islamitische Staat (IS) hun aanvallen tegen de Koerdische regio’s van zowel Irak als Syrië. Hiervoor kregen ze minimaal gedoogsteun van het Turkse regime dat goedkeurend toekeek hoe de Koerdische regio’s in Syrië razendsnel veroverd werden. Even leek het alsof de Koerden er volledig etnisch gezuiverd zouden worden, maar mede dankzij de Verenigde Staten wisten de Koerdische Volksverdedigingseenheden (YPG) en hun vrouwelijke milities (YPJ) het tij te keren tijdens de slag om de laatst overgebleven Koerdische stad Kobanê.

De YPG/YPJ sloten vervolgens allianties met onder meer Arabische stammen en christelijke en Yezidi-milities en richtte samen met hen de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) op. Met Amerikaanse en Europese steun slaagden de SDF erin snel terrein terug te winnen van de Islamitische Staat. Begin 2019 dienden de SDF langs de ene zijde – en de regimetroepen van Assad van de andere zijde – de finale genadeslag toe aan het bloeddorstige Kalifaat.

Ondertussen was het Turkse leger samen met andere jihadistische milities, echter een nieuw oorlogsfront begonnen. In augustus 2016 viel het Turkse leger Syrië binnen om te verhinderen dat de SDF erin zouden slagen het hele noorden te bevrijden van IS en dat de “Democratische Federatie van Noord-Syrië” een volledig aaneengesloten gebied zou vormen. Deze Turkse operatie kreeg een vervolg in januari 2018 door de annexatie van de Koerdische enclave Afrin in het noordwesten, die etnisch gezuiverd werd. Nu IS verslagen is, willen de VS zich terugtrekken uit Syrië en dreigt Turks president Erdoğan ermee ook de rest van Rojava te annexeren.

Ondertussen kost de wederopbouw van deze zwaar getroffen regio handenvol geld, terwijl internationale steun er slechts heel moeilijk doorkomt. Via onze campagne SOS Rojava en Shengal kunt u wederopbouwprojecten financieel steunen.