De PÇDK is een relatief kleine partij binnen de Koerdische beweging. Kunt u kort uw partij aan ons voorstellen?
De PÇDK (Partij voor een Democratische Oplossing in Koerdistan) is opgericht door een groep jongeren die de politiek in zijn gestapt samen met enkele oudere personen die heel wat ervaringen hebben opgedaan bij andere partijen, zoals de KDP (Koerdische Democratische Partij), PUK (Patriottische Unie van Koerdistan) maar ook de PKK.
Zij stelden vast dat de traditionele politiek in Zuid Koerdistan, maar ook in Koerdistan in het geheel, gevoerd door partijen als de KDP en de PUK geen oplossingen bood. De groep van jongeren en ouderen heeft daarom de PÇDK opgericht om deze leegte op te vullen, om een nieuwe politieke filosofie en mentaliteit waar te maken.
Vanaf het begin hebben we lessen getrokken uit de ervaringen van andere partijen. We hebben vooral gekeken naar de praktijk en de theorie van de PKK. Omdat we ons kunnen vinden in de theorie van de PKK en omdat we binnen hetzelfde kader werken, hebben we betere relaties met de PKK.
Vanwege die relaties hebben we ook een heleboel moeilijkheden ondervonden, uit de hoek van de PUK en de KDP. Ten eerste omdat we ideologische banden hebben met de PKK. Ten tweede door onze andere manier van werken in Zuid Koerdistan. Dit verontruste zowel de KDP als de PUK. Zij zagen een soort gevaar in onze werking.
U spreekt over de ideologie van de PKK, wat het zogenaamde ‘democratisch confederalisme’ inhoudt. Zou u wat meer kunnen specifiëren hoe de PÇDK tracht deze theorie concreet in de praktijk om te zetten in Zuid Koerdistan?
Dit is een heel ruim begrip. Het betreft culturele eigenheid, de onderwijssituatie, economie, politiek, de sociale situatie, … Wij zijn bezig met iets nieuws te verwezenlijken omdat we vast hebben gesteld dat het Iraakse staatssysteem heel veel bloedvergieten heeft veroorzaakt. We zien dat veel mensen genoeg hebben van het systeem en er niet meer mee akkoord gaan. Het is een nieuw model en wij hopen dat dit model zal verwezenlijkt worden, zodat alle verschillen op een gelijkwaardige manier in één maatschappij kunnen co-existeren.
De politiek in Zuid Koerdistan wordt vooral gedomineerd door de PUK en de KDP in de meerderheid en de Gorran-beweging en een kleiner islamitisch blok in de oppositie. Is er nog ruimte voor een partij als de PÇDK?
Vanaf onze oprichting hebben we veel moeilijkheden gekend. Omdat de PÇDK als nieuwe partij, met een nieuwe ideologie en nieuwe doelstellingen tot stand kwam. We hebben moeten vechten om een plaats te krijgen maar na zoveel jaren zien we dat we op nationaal vlak, maar ook op internationaal vlak, bekendheid verwerven.
Nu voeren we voorbereidingen voor de volgende verkiezingen. Aan de vorige hebben we niet mogen deelnemen. Zelfs nu hebben ze geprobeerd een verbod te leggen op de deelname van de PÇDK, maar deze keer zijn zij er niet in geslaagd omdat de omstandigheden zijn veranderd. We zijn klaar voor de verkiezingen, er is massale interesse. Het systeem kan ons niet meer verbieden. We hebben een eigen filosofie en ideologie. Wij willen hiermee de Koerdische en de Iraakse maatschappij een nieuwe moderne richting geven.
Deze nieuwe maatschappij in Koerdistan en in Irak moet gebaseerd zijn op haar rijkdom aan verscheidenheid. Alle verschillen moeten voldoende en gelijke ruimte krijgen om op democratische wijze samen te leven. De politieke actoren moeten beseffen dat ze mogen komen maar dat ze ook kunnen gaan. Daarom hechten we veel belang aan vorming en onderwijs.
Dit is het verschil met de traditionele partijen. Zij hebben tot nu toe een politiek gevoerd met als doel de andere partijen uit de weg te ruimen. Wij werken niet op die manier. Wij merken een grote verscheidenheid in onze maatschappij. Daarom zijn er verschillende politieke partijen nodig op voorwaarde dat ze samen kunnen werken aan het opbouwen van ons land.
De PÇDK is een zeer ideologische partij terwijl de traditionele blokken een meer realistische politieke aanpak hebben. Kunnen jullie tegen deze realpolitik op?
Het zal zeer moeilijk worden voor ons maar we geloven dat we gaan overwinnen omdat we verandering willen. Wij willen dit op democratische manier en willen gebruik maak van de democratische ervaring van andere politici. Het is nu veel gemakkelijker voor ons dan de voorbije elf jaar. We hebben nu veel hoop om zowel op regionaal vlak in Koerdistan als op internationaal vlak veel efficiënter te werken.
Het doel van onze partij is de creatie van een democratische grondwet. Zuid Koerdistan moet door deze grondwet geleid worden. De administratie en het beleid moeten op democratische wijze uitgevoerd worden. Ook moet zeker het onderwijssysteem hervormd worden. De onenigheden tussen Bagdad en onze regio moeten zo snel mogelijk op democratische wijze opgelost worden. Samen met andere partijen willen we werken aan het opbouwen van een nieuw democratisch volkssysteem in onze regio.
Hebt u een beleid betreffende eergerelateerd geweld in Zuid Koerdistan?
Wij hebben sinds vier à vijf jaar een project, ‘Stop het geweld tegen de vrouw’. In 2011 hebben we dat project neergeschreven en voorgelegd aan het parlement. Dit werd unaniem goedgekeurd. Enkele grondwetsartikels zijn hierdoor veranderd. Er is een wet gekomen tegen geweld tegen de vrouw.
Vroeger mochten mannen tot vier vrouwen huwen. Nu mogen mannen een tweede vrouw huwen enkel op voorwaarde dat de vrouw zwaar ziek is of onvruchtbaar is en als de eerste vrouw akkoord gaat. Dit is een verbetering. We hebben ervoor gezorgd dat een andere nationale wet is veranderd betreffende het zuiveren van de eer. Dit is nu illegaal.
In de praktijk bestaat het echter nog. We werken heel veel samen met ngo’s waardoor we regelmatig schuldigen voor de rechtbank kunnen brengen.
Turkije heeft momenteel een grote invloed binnen de KRG. Kan de Turkse staat een positieve rol spelen voor de Koerden, binnen en buiten Irak?
Gedurende de hele 20ste eeuw speelde de Turkse staat een negatieve rol, vanwege het Verdrag van Lausanne (dat de grenzen van de nieuwe Turkse staat na de onafhankelijkheidsoorlog bepaalde maar geen autonomie aan de Koerden gaf, nvdr.). In Turkije, maar ook daarbuiten, was de Turkse staat tegen elke vorm van rechten voor de Koerden. De Koerdische vrijheidsstrijd in Turkije, maar ook in andere delen van Koerdistan, heeft het zover gebracht dat de Turkse staat de eigen houding ten opzichte van de Koerden moet herzien.
Wij vinden dat zowel Turkije als andere landen hun politiek ten opzichte van de Koerden moeten herzien. Doen ze dat niet, dan zal de geschiedenis hen achterlaten. Volgens ons luidt de 21ste eeuw het einde van de natiestaat in. Het zal een eeuw worden van het samenleven van de volkeren, buiten de staat.
Het begin van de 20ste eeuw kende de val van het Ottomaanse Rijk, dat had zich niet voorbereid op de nieuwe staatsvormen in de wereld. Daarom is het Ottomaanse Rijk uit elkaar gevallen. Nu maken we hetzelfde mee. Wil Turkije mee met haar tijd, kan ze verder blijven bestaan, zo niet wacht hetzelfde lot als het Ottomaanse Rijk.
We zien wel veranderingen in Turkije maar volgens ons zijn deze niet diep genoeg. Strategisch zitten ze nog altijd verkeerd. We hopen dat de Turkse autoriteiten op een correcte manier mee bouwen aan de veranderingen zodat deze ook ten goede komen aan hun eigen volk en zodat we samen kunnen leven.
De olierijkdom van de Kurdistan Regional Gouvernement (KRG, ook gebruikt als naam voor de Koerdische autonome regio, nvdr.) is zowel een vloek als een zegen. Wat is het idee van de PÇDK hierover?
Er is nood aan een nieuwe manier van productie, distributie en consumptie van fossiele brandstoffen, niet alleen in Zuid Koerdistan maar wereldwijd. Energie is momenteel globaal het voornaamste probleem. Wij hebben veel olie en aardgas in Koerdistan. Het ontginnen en de distributie over de bevolking van gas en olie wordt niet op een goede en efficiënte manier gedaan, ook de verkoop ervan niet. Er is een nieuwe methode nodig, zowel in de wereld als in Irak.
Tot nu toe is er veel gepraat maar er is geen definitieve en efficiënte wet over het ontginnen van natuurlijke grondstoffen. Dat moet eerst opgelost worden. Er is veel discussie en onenigheid. Daar moeten we eerst aan werken.
Kan Zuid Koerdistan het voorbeeld volgen van Hugo Chavez in Venezuela door de grondstoffen te nationaliseren en een deel ervan voor te behouden aan bepaalde partnerlanden, onder andere de Koerdische gebieden?
In 1972 heeft de Baath-partij olie genationaliseerd. Toen gebruikte ze deze rijkdom niet voor de bevolking, voor het welzijn van het land, maar voor militarisering. We zijn niet tegen nationalisering van olie, maar hoe? Het mag vooral niet onder de controle komen van privébedrijven en multinationals zoals Exxon Mobile. Wij hebben niets tegen het feit dat privébedrijven zich bezig houden met het ontginnen van olie, maar de winsten mogen niet louter voor hen zijn. De winst moet ook naar de bevolking gaan. Ons programma zal eisen dat olie en gas volgens de noden worden ontgonnen, niet zoveel mogelijk in één keer. Deze rijkdom is niet enkel van ons, maar ook voor de generaties na ons.
Een andere negatieve invloed van de olierijkdom in Koerdistan is dat andere sectoren uitsterven, bijvoorbeeld agricultuur, het sociale en culturele leven. Het leven staat in het teken van de grote oliewinsten. Deze worden nu vooral voor militaire doeleinden gebruikt. Wij willen de winsten verdelen over de noden van de bevolking.
We hebben genoeg olie en gas. Wij zijn nu een rijk land. Europese Landen als België geven ontwikkelingshulp. Dit kunnen wij ook doen, aan de Koerden maar ook aan andere landen die dit nodig hebben.
Er wordt gevreesd dat het geweld in Syrië zeer snel naar Irak zou kunnen overwaaien. Het zijn immers dezelfde soennitische milities die nu in Syrië actief zijn die ook de regering in Bagdad zouden kunnen aanvallen. Vreest u voor een burgeroorlog in Irak? En wat zou de positie van de Koerden hierin zijn?
Sinds tien jaar is Saddam verdreven. Vroeger waren er ook al problemen tussen soennieten en sjiieten. De afgelopen tien jaar zijn deze problemen echter zichtbaarder geworden. Onze politiek als PÇDK was van begin af dat conflicten niet mogen gebaseerd zijn op religieuze verschillen maar dat men moet zoeken naar een democratische oplossing en democratische eenheid met respect voor de eigenheid van de verschillende partijen.
De rol van de Koerden hierin is het zoeken naar consensus tussen soennieten en sjiieten om gewapend conflict te voorkomen. Wij hebben in ons land gekozen voor een derde weg. We kozen geen partij noch voor de soennieten, noch voor de sjiieten maar probeerden een democratische oplossing te zoeken om samen te kunnen leven.
Wat is de situatie van de vluchtelingen uit West Koerdistan in de KRG?
Er zijn ongeveer 100.000 vluchtelingen uit Rojova in Zuid Koerdistan. Ze bevinden zich vooral in Silêmanî, Hewlêr (Erbil) en Dohuk. De meeste zijn in de buurt van Dohuk gevestigd in kampen. Er is steun vanuit de bevolking maar de KRG helpt hen zeer weinig. Op internationaal vlak is er ook heel weinig steun. De vluchtelingen bevinden zich in zeer slechte omstandigheden. De hulp die ze krijgen voldoet niet aan de noden, op vlak van gezondheid, voeding en werkgelegenheid. Door deze slechte leefomstandigheden zijn er heel wat vluchtelingen zelfs teruggekeerd naar Rojava.
Wat verwacht u van de Nationale Conferentie in Hewlêr (Erbil)?
Wij hebben heel veel hoop. Er wordt al jaren gepraat over een Nationale Conferentie. De meeste politieke partijen, maar ook de civiele organisaties en de ngo’s vinden zo’n orgaan een noodzaak. Wij zullen volop meehelpen.
Verwacht u dat Mesûd Barzanî (KDP, president van de KRG, nvdr.) zijn politieke koers na de conferentie zal wijzigen?
Al jaren wordt er gediscussieerd. Er is al een voorlopig programma voor een strategie. Ik geloof niet dat één persoon het congres in één richting kan dwingen. Het zal eerder een collectieve lijn zijn die we zullen voorstellen.
Mauro Desira, Koerdisch Instituut Brussel
